Deelname poolonderzoek van onschatbaar belang

Donderdag 8 maart gaat het vierde International Polar Year (IPY) officieel van start. Meer dan zestig landen zullen voor een periode van twee jaar intensief samenwerken aan wetenschappelijk onderzoek op de beide poolgebieden. In een aantal van deze onderzoeken speelt Nederland een belangrijke, coördinerende rol. Een positie waarvoor Nederlandse wetenschappers de afgelopen jaren keihard hebben moeten werken volgens Hacquebord.

Inhaalslag
Bij het vorige IPY, vijftig jaar geleden, besloot Nederland af te zien van deelname. Hacquebord: “Een heel onverstandig besluit. Nederland is daardoor buiten belangrijk poolonderzoek gebleven en mocht pas jaren na oprichting toetreden tot het Antarctisch Verdrag. Pas nadat we in de jaren tachtig een uitgebreid onderzoeksprogramma hebben opgezet voor structureel onderzoek in antarctische gebieden, worden we weer serieus genomen.”

Het belang van een grootschalig samenwerkingsverband als het IPY is tweeledig, merkt Hacquebord. “Op wetenschappelijk gebied is het natuurlijk een geweldige stap voorwaarts. Maar ook het politieke belang moet beslist niet onderschat worden. Sinds Nederland weer duidelijk interesse toont in de poolgebieden is het contact met (ant) arctische landen merkbaar makkelijker. Zo betaalt de deelname zich ook uit in andere politieke situaties.

Grote belangen
Het smelten van de poolkappen levert veel interessante politieke vraagstukken op, verwacht Hacquebord. Zo claimen alle Arctische landen grote delen van de Arctische Oceaan vanwege de vermoede aanwezigheid van fossiele brandstoffen. En ook het Nederlandse ministerie van Economische Zaken richt zijn ogen met toenemende belangstelling op de noordpool. Met name omdat daar vijfentwintig procent van de wereldvoorraad aardolie en aardgas te vinden is. Een plek die door de klimaatsverandering ineens bereikbaar wordt. Voor multinationals als Shell zijn de belangen dan ook groot.

Veel mensen beseffen niet hoe belangrijk wetenschappelijk onderzoek op de polen is. Eén van de belangrijkste doelstellingen van dit International Polar Year is daarom kennisoverdracht. “Door middel van tentoonstellingen, onderwijs, discussiebijeenkomsten en lezingen hopen we dat meer mensen zich bewust worden van het belang van de polen en het onderzoek aldaar. De gevolgen van klimaatsverandering zijn daar tenslotte als eerste merkbaar.”

Willem Barentsz Poolinstituut
Hacquebord: “Werken aan de grenzen van het weten. Dat is niet alleen de slogan van de Rijksuniversiteit Groningen, het is ook precies waarmee we bezig zijn op de polen. Daar gebeurt dat letterlijk. Er is nog zo veel onbekend! Als universiteit is het belangrijk dat we daar nauw bij betrokken zijn.” Mede daarom grijpt de universiteit het IPY aan voor de oprichting van Willem Barentsz Poolinstituut waarin uiteenlopende disciplines gaan samenwerken.

Hacquebord is ervan overtuigd dat dit gaat lukken: Vooral omdat dit initiatief zich niet beperkt tot de Groningse universiteit. “We zijn bijvoorbeeld samenwerkingsverbanden aangegaan met het NIOZ (Nederlands instituut voor Onderzoek der Zee), de Vrije Universiteit Amsterdam en het Nederlands instituut voor ecologie in Yerseke. Maar Groningen is en blijft de kern van het instituut.” Het uiteindelijke doel: de grootste speler worden op het gebied van poolonderzoek in Nederland.

Curriculum vitae
Louwrens Hacquebord is hoogleraar arctisch en antarctische studiën en directeur van het Arctisch Centrum van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij studeerde Fysische geografie aan de Universiteit Utrecht en Archeologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is vice-voorzitter van de International Arctic Science Committee (IASC) waarvan het secretariaat in Stockholm is en heeft zitting in de Nationale IPY commissie./MS

Informatie : prof. dr. Louwrens Hacquebord, tel.: (050) 363 68 32, e-mailadres: l.hacquebord@rug.nl

Zie ook:

Polar Symposium 2007 -Friday 9 March 2007 – Groningen, Martiniplaza