‘Spinoff hoort integraal bij fundamenteel onderzoek’

Wat verwacht u van deze eerste grote conferentie van de wetenschap in ons land over de valorisatie van onderzoek?

Ik ben enorm benieuwd! Het schijnt een volle bak te zijn, ze vertelden me dat alle 650 plaatsen ‘uitverkocht’ zijn. Daar is niets mis mee, maar wie zijn dat? Daar ben ik echt benieuwd naar, want het gaat erom dat we een brug leren slaan tussen het MKB, de industrie en wetenschappers uit de universiteiten en hun UMC ook. Hopelijk komen er van hen dan ook voldoende.

Hoeveel komen er uit uw eigen Hubrechtlab, bijvoorbeeld?

In mijn eigen instituut was dit nog bepaald stil. Ik wist niet of er iemand zou gaan, die vraag stelt u terecht. Het leeft niet erg, ook niet bij aio’s als er valorisatiecursussen aangeboden worden. Men is nog niet zo toe aan bewuste actie bij de stap van het eigen onderzoek naar de economie en maatschappij om ons heen.

Dat klinkt wel heel erg naar het aloude imago van de ‘Europese paradox’ in de kenniseconomie…

Maar dat is ook een feit, denk ik. En de Nederlandse paradox binnen dat Europese tekort is ook een feit. Het reële feiten. Ik hoop daarom dat er veel wetenschappers komen en die zich laten aansteken daar, dat ze ook de taal leren spreken die de valorisatie en het contact met bijvoorbeeld bedrijven mogelijk maakt.

Is dat de oplossing volgens u?

Oh ja, ‘spinoff’ is iets dat je moet leren communiceren, en dat moet je zélf leren onderkennen. Wetenschappers moeten verlokt worden daartoe. Ze moeten zich door de meerwaarde van hun werk laten enthousiasmeren. De beloning is veel meer dan alleen de alleen de kans op een financieel extraatje voor hun onderzoek door valorisatie, of een subsidie hier en daar.

Wezenlijk is dat de onderzoeker leert meedenken over wat die meerwaarde is en kan zijn in het eigen werk. Dat meedenken is namelijk een integraal onderdeel van het proces van de wetenschap, van echt onderzoek verrichten. Je kunt immers pas echt communiceren over de mogelijk spinoff als die zelf hebt leren onderkennen en kunt overbruggen. Die brengt namelijk allerlei nieuwe vragen en inzichten die terug zullen komen in het onderzoek als zodanig. Zulke communicatie levert interactie op die het onderzoek zelf weer inspireren kan en ten goede komt.

Daar is een ‘open exchange’ van data en kennis dan vaak het grote probleempunt. Als bedrijven die bij valorisatie willen inperken worden onderzoekers snel huiverig. Ze vragen zich af of hun onderzoek daardoor niet eerder geschaad zou worden dan dat zij baat hebben bij het participeren in zulke interactie en valorisatie. Ik zou willen dat de conferentie bijdraagt aan het oplossen van dit soort dilemma’s.

Wat hebt u zelf eigenlijk van uw onderzoek ooit gevaloriseerd?

Nog nooit iets, vrees ik… nou ja, ik heb veel gepubliceerd in vaktijdschriften, veel gedaan aan actieve wetenschapscommunicatie naar een breed publiek. Maar of dat nou is wat u met uw vraag bedoelt?

Wacht eens even… ik heb ooit in de jaren tachtig een antilichaam gevonden en dat is via een bedrijf commercieel beschikbaar gekomen. Daar zit nog een mooi verhaal aan vast. Een tijd later is een vergelijkbaar antilichaam in de USA ook ontwikkeld en op de markt gebracht. Het leverde een enorm schandaal op. Men claimde namelijk dat het veel meer zou helpen dan dat het echt kon. Ik ben blij dat mijn vondst nooit op die manier werd gebracht, het wordt nog steeds in potjes verkocht en levert een beetje op aan inkomsten.

Kunnen we voor succes in valorisatie niet meer leren van andere landen? Wat is het voorbeeld in uw eigen vakgebied?

Als ik kijk naar mijn eigen terrein van het stamcelonderzoek, denk ik toch meteen aan wat er in California gebeurt. Ook aan het Verenigd Koninkrijk trouwens. Daar wordt toch aan durfkapitaal ingezet om compleet nieuwe instituten te realiseren. Dus echt veel geld uit de markt, niet zozeer injecties via subsidies of overheidsinvesteringen. In California gaat het dan om miljardenbedragen die hierin gestoken worden. Durfkapitaal ziet in stamcelonderzoek een goede toekomst, maar dat lukt alleen als je er grote groepen onderzoekers voor bijeen weet te brengen. Wat wij op dit terrein in Nederland weten te realiseren is vergeleken daarmee heel klein van omvang, een beetje lachwekkend eigenlijk. Wat we hiervan kunnen leren, is dat je valorisatie zou kunnen verbeteren door ook bij ons een serieus centre of excellence op te zetten en dat dan voor tenminste 10 jaar intensief op dit terrein te laten werken. Durf te investeren, kortom.

Dat is toch echt een bewuste keuze die je moet maken, anders gebeurt zoiets niet. Kijk naar het geld uit het aardgas, in het FES. Het is op zich echt een goed idee om zo de investeringen een impuls te geven. Maar wat er vervolgens gebeurt? We smeren het over iedereen wat uit in plaats van de durf te hebben tot enkele grote investeringen met echt veel impact.

Hoe zou dit ten goede veranderd kunnen worden? Hoe kom je tot een weloverwogen keuze van zulke grote investeringsobjecten, denkt u dat dit kan via een politieke discussie op hoofdlijnen?

 

Het besluit daarover moet je tot stand laten komen door enkele denktanks daar maar eens goed over te laten bikkelen. Dat levert dan een doorwrocht advies op en dan moeten we als land ook de durf opbrengen dat op te volgen. Dus doen wat je afspreekt te zullen gaan doen.

Veel gehoorde klacht bij de valorisatie en het aanpakken van Nederlands-Europese paradox is de overdaad aan regels. Welk voorschrift mag oud-collega Plasterk van u schrappen om valorisatie aan te moedigen?

 

Voor de valorisatie zélf ken ik geen regel die haar in de weg zit. De kern is volgens mij het trekken van durfkapitaal. Op het terrein van het starten van een nieuw bedrijfsinitiatief is de red tape in Nederland alleen wel enorm en de banken zijn hier heel erg schichtig bovendien. In verschillende kenniscentra zijn er nu incubatoren die mogelijkheden bieden voor starters, maar alles dat helpt dat te vereenvoudigen, is welkom.