“Als het niet een beetje fout voelt, zit het niet goed”

Kunstzinnigheid en artistieke habitus worden verward met creativiteit, terwijl deze juist bloeien kan door ambiguïteit. “Te snel de benadering of oplossingsrichtingen afsluiten in één route snijdt al snel de ruimte voor creatieve oplossingen van vragen of opdrachten af.” Als kunstzinnigheid synoniem zou zijn aan creativiteit, zijn ingenieurs dan wel creatief? gooide Leadbeater op tafel.

Als dan iedereen ‘ja’ zegt, komt de volgende vraag aan de orde. Waarom doen we dan regelmatig of creativiteit een specifiek iets is, bijna een ding in plaats van een attitude? Leadbeater wees er op dat veel bedrijven en beleidsmakers van stedelijke regio’s daar in lijken te trappen. Men denkt dat men door het bijeenbrengen van special people op specifieke plekken creativiteit genereert. Hij beschreef sardonisch dat soort plekken met hun fysieke ‘design’. “There are always beanbags, a cappuccino machine, a basketball-net on the wall, all really cute and informal … You all have seen those”, zei hij met vieze blik. Het zielige is dat zulke hippe plekjes altijd mislukken”, lachte hij.

Zelf pleit hij voor een converserende benadering waarin veel gekend kan worden aan ideeën. Veel van de meest creatieve producten en diensten zijn ontstaan uit “borrowing of different existing ideas and the timing of bringing them together”. Procesinnovaties – als lowbudget luchtvaart – en paradigmawisselingen door ‘hergebruik’ van bestaande dingen en benaderingen – als de gsm – vinden hier hun oorsprong. “Not self- consciously being ‘creative’, doing lots of really creative things, but the enfolding of innovation in lots of accidental steps”. De conversatiebenadering – zoals in de wording online via peer-consults van het We-think boek – maakt het dan ook mogelijk vooral “veel interessante vragen te blijven stellen. Dat biedt namelijk kans op meer interessante antwoorden dan je van nature mag verwachten. En daarin komen dan ook antwoorden naar boven die helemaal niet beoogd worden”.

In zo’n proces van innovatie via creatieve conversatie is ambiguïteit dus wezenlijk: de vragen moeten niet de verwachte, gewenste antwoorden uitlokken of alleen die ‘toestaan’: De kunstenaars Gilbert and George hadden hier een fundamenteel inzicht opgetekend. In hun werk hebben zij een uitgangspunt dat Leadbeater zeer inspireert bij het denken over creativiteit als basis van innovaties: “Unless it feels wrong, it’s not right”.