Onderwijsgever moet onderwijsmaker zijn

Nieuws | de redactie

22 mei 2007 |

Door ideologisch wensdenken heeft men in het onderwijs te lang geen lering getrokken uit de verspreiding van innovaties in het verleden.  De onenigheid en verongelijkte discussie over wie er schuldig is aan de ‘slechte kwaliteit van het onderwijs’ zijn erg onwetenschappelijk. Dat stelt prof.dr. Theo Bastiaens, hoogleraar Onderwijskunde aan de OU in zijn inaugurele rede.
Volgens Bastiaens zijn wetenschappers, leraren en niet te vergeten onderwijsadviseurs er allemaal schuldig aan dat ‘vernieuwingen’ onvoldoende gefundeerd zijn. Al te vaak baseert men zich op populaire ‘artikeltjes’ over een onderwijsvernieuwing zonder op de gedegenheid te letten. Het is dan ook niet vreemd dat er onbedoelde en ongewenste ontwikkelingen optreden. Bovendien werden innovatieprojecten nogal eens alleen met ideologie onderbouwd.

Bij ‘het nieuwe leren’ was men vanuit een constructivistische ideologie (de lerende bewerkt en verwerkt informatie) blind voor de praktijk. Door ideologisch wensdenken heeft men in het onderwijs te lang geen lering getrokken uit de verspreiding van innovaties in het verleden.

Bastiaens vindt ook dat bij zijn eigen thematiek ‘het leren met nieuwe media’ te veel is uitgegaan van ‘wensdenken en technologie’ en minder vanuit ‘realiteit en leren’. Men dient zich vooraf af te vragen wat de toegevoegde waarde van nieuwe media in het leerproces is. Soms kan nog nauwelijks kennis gedeeld  worden, omdat er op het betreffende terrein nog niet veel bekend is. Op het gebied van Bastiaens’ leerstoel bijvoorbeeld is nog weinig praktijkonderzoek gedaan. De didactiek van nieuwe media is echter zeer belangrijk geworden. Volgens Bastiaens zo belangrijk dat er, analoog aan Duitsland, een heel vakgebied voor ingericht zou moeten worden: de mediadidactiek.

Diegene die vanouds de spil is in het leerproces, moet deze rol nadrukkelijk weer spelen. Volgens Bastiaens is het huidige probleem dat de leerling (en zijn ouders) op een overdreven manier centraal staan. Dit zorgt voor verwende beterweters, die het feitelijk niet beter weten dan de professional voor de klas.

Bastiaens wil niet terug naar vervlogen tijden waar de leraar centraal stond, de nadruk moet liggen op ‘het leren’. De hoogleraar pleit voor vakbekwame leraren die gericht het leerproces voor hun leerlingen ontwerpen. Nieuwe media, zoals het gebruik van educatieve software maar ook intelligente schoolborden, moeten daarbij verantwoord ingezet worden. Voor dat het zo ver is, dient er echter heel wat te gebeuren bij de opleiding van leraren. Op dit moment is er weinig aandacht in de lerarenopleidingen voor de didactiek van nieuwe media en het zelf ontwerpen van onderwijsmaterialen.