ScienceGuide staat voor verdieping. Dit is het platform waar de actualiteit en achtergrond elkaar ontmoeten op een inhoudelijke en doordachte wijze. Onder het uitklapteken vind je dus een toelichting, geheugensteun of voetnoot die de redactie of de auteur toevoegt. Dit doen wij om ervoor te zorgen dat wij in onze artikelen grondig en gedetailleerd in kunnen gaan op belangrijke details, zonder de lezer kwijt te raken.
Rekenrevolutie in aantocht
Nieuws |
de redactie
18 mei 2007 | Ook uw thuiscomputer heeft met een moderne grafische kaart een enorme rekenkracht. In computerspelletjes waarbij de animaties met behulp van de grafische microprocessor in de pc worden uitgevoerd, zet u die nu al in. Deze kracht is nu ook bruikbaar voor het uitvoeren van grootschalig wetenschappelijk rekenwerk. UvA-onderzoekers zien al een revolutie in wetenschappelijk rekenen opdoemen.
Een interdisciplinair team van onderzoekers aan de UvA heeft namelijk grootschalige astronomische berekeningen uitgevoerd op de processor van zo’n grafische kaart in een gewone thuiscomputer. Door het efficiënt programmeren van de grafische processor zijn de onderzoekers in staat de computer twintig keer sneller te laten rekenen dan onder normale omstandigheden. Het onderzoeksteam – bestaande uit sterrenkundige Simon Portegies Zwart, informaticus Robert Belleman en informaticastudent Peter Geldof – heeft deze ‘versnelling’ ingezet bij specifieke wetenschappelijke berekeningen. Het simuleren van sterrenhopen of het zonnestelsel wordt op die manier plotseling zeer eenvoudig. De onderzoeksresultaten worden binnenkort gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift New Astronomy.
‘Wij hebben in ons onderzoek met name berekeningen gedaan aan de zwaartekracht van sterren en planeten onderling’, zegt Portegies Zwart. De enorme rekenkracht die de onderzoekers met hun experimenten hebben bereikt zijn vergelijkbaar met die van een supercomputer. ‘Er is echter nog een speciaal voor dit doel gebouwde computer, GRAPE genaamd, die we niet hebben kunnen verslaan in snelheid, maar die is wel twintig keer zo duur als de grafische kaarten die wij nu hebben gebruikt.’
Grafische processors gaan de komende jaren hoogstwaarschijnlijk een enorme ontwikkeling doormaken. ‘Het wordt dus allemaal alleen maar mooier’, vertelt Robert Belleman, ‘Gewone processors in een pc worden gemiddeld elke anderhalf jaar twee keer zo snel. Bij grafische processors is dat al binnen negen maanden. En die rekenkracht kunnen we inzetten voor het oplossen van problemen op zeer verschillende gebieden. Er zijn al wetenschappers bij ons langs geweest om te zien of onze resultaten ook in hun onderzoeksveld toegepast kunnen worden.’
De grafische kaart die de onderzoekers hebben gebruikt is van het type NVIDIA 8800GTX. In theorie is deze kaart een paar honderd keer sneller dan een pc, maar het efficiënt programmeren van dergelijke hardware is moeilijk. Intussen zijn de onderzoekers al weer bezig hun snelheidsrecord te verbeteren.
