De gevolgen van een heftige wolkbreuk

Het project waar Lesschen deel van uitmaakt heet RECONDES en heeft als doel uitzoeken hoe en waar je vegetatie kunt gebruiken om erosie te bestrijden. Onderzoekers uit heel Europa kijken naar verschillende locaties in het Middellandse Zee-gebied. Lesschen richt zich in zijn promotieonderzoek voornamelijk op verlaten landbouwgebieden in het zuidoosten van Spanje. In deze droge streek valt slechts 300 millimeter neerslag per jaar, in Nederland is dit gemiddeld 750 millimeter. ‘De landbouw is er dan ook erg marginaal’, zegt Lesschen. ‘Vanwege de uitbreiding van de Europese Unie zijn er veel minder subsidies voor de landbouw. Voor boeren wordt het daar dan ook al jaren steeds minder rendabel om landbouw te bedrijven. Hele gebieden raken verlaten, daar gebeurt niets meer mee. Mijn onderzoeksvraag is: vindt er meer erosie plaats in dat soort gebieden, en zo ja waar?’

‘Erosie is een groot probleem in Spanje. Er komt veel sediment terecht in de stuwmeren waardoor ze hun werking verliezen. ‘Het is mogelijk er een extra dam op te zetten, maar dat is slechts een tijdelijke oplossing. Als je vanaf het begin af aan erosie tegengaat, voorkom je dat de stuwmeren vol raken en je krijgt bovendien beter natuurherstel en minder kale grond’, legt Lesschen uit. ‘Uiteindelijk krijg je ook meer CO2-vastlegging, hoewel dat slechts een bijkomend effect is.’

Vegetatie is een belangrijk wapen tegen erosie. Toch heeft het lukraak aanplanten van vegetatie weinig zin: het kost te veel en bovendien zijn de gebieden te droog. ‘Spanje is al sinds de Romeinse tijd bewoond en door de mens beïnvloed. Dit maakt onderzoek naar de oorspronkelijke vegetatie zeer moeilijk. We nemen aan dat er oorspronkelijk bos groeide. Dat komt daar nu echter bijna nergens meer voor. Waarschijnlijk is het vroeger in Spanje ook natter geweest. Als je eenmaal een bos hebt, krijg je meer verdamping dus ook meer neerslag. Inmiddels is het systeem zover gedegradeerd dat ook de neerslag minder is geworden. De natuurlijke vegetatie bestaat nu voornamelijk uit struiken en kleine boompjes.’

Lees hier het vraaggesprek van Edda Heinman met fysisch geograaf Jan Peter Lesschen (UvA).