Rol media in Midden Oostencrisis

Westerse journalisten en televisiekijkers zouden daar meer rekening mee moeten houden, vindt Eelko Hooijmaaijers, docent moderne geschiedenis van het Midden-Oosten aan de Groningse universiteit.

‘Ik durf wel te stellen dat de crisis in het Midden-Oosten grotendeels een kwestie is van beeldvorming, een media- event’, zegt Hooijmaaijers. ‘Wij laten ons gemakkelijk misleiden door televisiebeelden over het Midden-Oosten. Journalisten krijgen hun materiaal toege­stuurd door partijen die bij het conflict zijn betrokken. Zij zouden daarom duidelijker moeten aangeven van wie het materiaal afkomstig is en met welk doel het is gemaakt.’

Gemanipuleerde beelden
Tijdens zijn rondreis door het Midden-Oosten zag Hooijmaaijers hoe groot het verschil is tussen de werkelijkheid en de beelden. Hij kan daarvan vele voorbeelden geven. Zo woonde hij een herdenking bij van de Iraanse Revolutie, een demonstratie waarbij Amerikaanse en Israëlische vlaggen werden verbrand. Hooijmaaijers: ‘Je kent het wel, gillende mensen, anti-Amerikaanse symbolen. Maar het hysterisch gedoe speelde zich alleen af binnen het blikveld van de camera. Daarbuiten stond een tv-wagen van een Arabisch nieuwsstation en werden bussen vol acteurs aangevoerd. Politieagenten gaven de maat aan bij het scanderen van de leuzen. Als je daar dan staat merk je dat het een volstrekt geregisseerde vertoning is. De beelden werden verkocht aan westerse persbureaus. Hetzelfde is gebeurd met de rellen rond de Deense cartoons.’

Bronvermelding vooraf
Wat doe je als journalist die geen toegang heeft tot alternatieve bronnen? ‘In plaats van spoorslags elk beeld uit het Midden-Oosten als laatste nieuws op de tv te tonen, zou een journalist ook kritisch naar de herkomst kunnen kijken en vragen kunnen stellen als: wie heeft het gemaakt, voor welk tv-station en voor welk moment van uitzending? Dat zou je dan in de aankondiging bij de uitzending in koeienletters kunnen weergeven, in plaats van, zoals nu meestal gebeurt, alleen een korte verwijzing in kleine lettertjes bij de aftiteling te plaatsen.’