Meer ontwerper dan uitvoerder

‘Het niveau van de professionele master moet men bij voorkeur steeds in samenhang zien met het gekozen profiel ervan: wat voor type master wil men bieden en welk niveau is daarvoor normatief? Daarom is de vraag relevant waaraan men de master wil gaan ijken: aan wat het wo als masters ontwikkelde of (ook) aan de bachelor in het hbo waar de master een vervolg op wil zijn.

Voor het hbo-aanbod speelt hier een wezenlijke factor een rol mee: de hbo-bachelor heeft een sterke, eigen positie en civiel effect. Dat is binnen het wo veel minder het geval. De hogescholen doen er goed aan hier een beetje zuinig op te zijn en zouden door de opzet van masters niet de eigen bacheloropleidingen moeten gaan ‘reduceren’ als zelfstandig eindonderwijs.

De master moet daarom de bachelor royaal ‘overtreffen’ in breedte en diepgang. De verdieping moet met name zitten in een grote zelfstandigheid die ontwikkeld wordt in het analyseren, leren en optreden in leidinggevende posities in de betrokken professies. In de masters bij de kunstopleidingen vertaalt zich dit bijvoorbeeld in de relatie tot het zelfstandig tot stand brengen van artistieke optredens of producties.

De master doet in deze zin een sterk appèl op de ontwikkeling van metavaardigheden van de student. Daarmee hangt ook een onderzoekende attitude samen en langs deze weg is het doen van onderzoek zeer wel verbonden aan de mastersopleidingen in het hbo.

Deze zouden dan ook alleen dan moeten ontstaan als er een ‘kwalitatieve breuk’ bestaat tussen de niveaus van de bachelor en de master. Je wordt als master meer ‘ontwerper’ dan ‘uitvoerder’ van processen en ontwikkelingen in het werkveld, in professionele omgevingen. De rol en verantwoordelijkheid van een hbo- master gegradueerde zal dus echt anders moeten zijn en de complexiteit van de omgeving waarin deze functioneert dus groter.

Het gaat daarbij niet om een mastersopleiding als een optelsom van verschillende disciplinaire elementen. Het zal moeten gaan om de verbindingen daartussen. Tegen deze achtergrond is een aarzeling gewettigd tegenover de behoefte die zou bestaan aan ‘doorstroom masters’ als ontwikkeling in het hbo-aanbod.

Ook moet men de versmalling kritisch bezien die optreedt in verschillende van de commercieel gerichte mastersopleidingen in plaats van zo’n verbredende, verbindingen leggende opzet. Als zulke aanbieders niet oppassen kan daarmee een fiks kwaliteitsprobleem ontstaan.’