Schuifoperatie 100 mln € wekt verbazing

Nieuws | de redactie
23 augustus 2007 | De Kamer wil van het kabinet weten wat de achtergrond is van de ingreep in de onderzoeksbekostiging in het kader van wijzigingsvoorstellen van het Bekostigingsbesluit WHW. Jasper van Dijk (SP) vraagt minister Plasterk of het klopt dat 100 miljoen € wordt verschoven naar NWO en "het geld daar enkel wordt gebruikt om een wegvallend bedrag te dekken?" De universiteiten zijn verontwaardigd dat -na de onverhoedse ingreep van minister Koenders in de kennisprogramma's voor de ontwikkelingslanden- nu ook op een ander terrein een ondoorzichtige financiële manoeuvre wordt gedaan.

Sijbolt Noorda (voorzitter VSNU) schrijft onder meer: “[U] onttrekt nu onderzoeksgeld rechtstreeks uit de eerste geldstroom. Dit leidt tot een directe vermindering van de onderzoekscapaciteit. Bovendien wordt het voor instellingen moeilijker om in competitie geld uit de tweede geldstroom te verwerven. Zoals de Commissie Dynamisering al aangaf: succes bijt zich in de staart.”  De effecten van ook deze ingreep achten de universiteiten weinig doordacht: “Dat zal in veel gevallen leiden tot het niet verlengen van contracten met jonge onderzoekers, vermindering van de beoogde instroom van hoogwaardig personeel, het verminderen van investeringen in gebouwen en apparatuur, een verlaging van het budget voor beurzen aan excellente buitenlandse studenten. Kortom: alles behalve een versterking van het wetenschappelijk onderzoek.”

Daarbij geeft de VSNU nauwelijks verholen aan het beleid van de minister enigszins hypocriet te vinden, aangezien heel andere beleidslijnen naar buiten gebracht waren dan waar hij nu de facto mee komt. Men wijst daarbij op de tekst van het regeerakkoord en de opvattingen van het Innovatieplatform, waarvan hij de vice-voorzitter is. De universiteiten zeggen daaarom: “[wij]  kunnen de voornemens van de regering onmogelijk zien als blijk van toenemende steun aan excellente wetenschappers;” een formulering die bewust aanhaakt op de uitlatingen en beloften van Plasterk zelf op dit terrein.

U leest de brief van de universiteiten hieronder.


Geachte heer Plasterk,

Recent hebt u ons in kennis gesteld van de wijzigingsvoorstellen van het

Bekostigingsbesluit WHW (brief d.d. 23 juli 2007). Expliciet hebt u ons oordeel

gevraagd over het afschaffen van de kleine dynamisering en het overhevelen van

100 miljoen van de eerste naar de tweede geldstroom.

Een reactie op dit concrete voorstel kan niet los gezien worden van een aantal

andere voornemens van uw kant. Ik wil beginnen het coalitieakkoord van de

huidige regering aan te halen. Een gezonde dynamische economie kan niet zonder

ontwikkeling van hoogwaardige kennis en toepassing daarvan. (blz. 15) Dit is

onder meer uitgewerkt in actiepunt 10 onder onderwijs: er zal extra worden

geïnvesteerd in het hoger onderwijs, met name via de eerste en tweede

geldstroom.


De noodzaak van een sterke eerste geldstroom is eveneens naar voren gebracht

door het Innovatieplatform (Kennisinvesteringsagenda) en met name ook de

Commissie Dynamisering (Investeren in dynamiek). De Commissie Dynamisering

heeft erop gewezen dat door het afkalven van de eerste geldstroom de afgelopen

jaren investeringen in met name de alfa- en gammawetenschappen en in de

onderzoeksfaciliteiten ernstig in de knel zijn gekomen.


Wij begrijpen dat het kabinet het primaat van het ongebonden en zuiver

wetenschappelijk onderzoek wil versterken bij de verdeling van de

onderzoeksmiddelen: deze moeten terecht komen bij de beste onderzoekers

(regeerakkoord). Ook wij hebben ons uitgesproken voor een versterking van de

tweede geldstroom. Het is gebleken dat het uitzetten van middelen in competitie, in

aanvulling op het universitaire beleid, een gunstig effect heeft op de kwaliteit van

onderzoek en het creëren van focus en massa. Maar om een uitbreiding van de

tweede geldstroom effectief te doen zijn, is het noodzakelijk dat de

basisfinanciering van de universiteiten niet afneemt. Anders leidt de toename van

de tweede geldstroom direct tot kannibalisering van het eerste

geldstroomonderzoek. Daarom hebben wij, samen met NWO en KNAW, een

uitbreiding van de Vernieuwingsimpuls voorgesteld, waarbij de bijdrage uit de

lumpsum van de universiteiten vervalt.


De universiteiten kunnen de voornemens van de regering onmogelijk zien als blijk

van toenemende steun aan excellente wetenschappers. Immers, het budget dat voor

wetenschappelijk onderzoek beschikbaar is, neemt af door het vervallen van de

huidige bijdrage aan de Vernieuwingsimpuls van 100 miljoen uit de FESmiddelen.

Om dit op te vangen onttrekt u nu onderzoeksgeld rechtstreeks uit de

eerste geldstroom. Dit leidt tot een directe vermindering van de

onderzoekscapaciteit. Bovendien wordt het voor instellingen moeilijker om in

competitie geld uit de tweede geldstroom te verwerven. Zoals de Commissie

Dynamisering al aangaf: succes bijt zich in de staart. Succesvol onderzoek moet

immers uit diezelfde eerste geldstroom gematched worden.


De 100 miljoen reductie staat op zichzelf voor ongeveer 1.100 fte jonge

onderzoekers. Op een totaal van circa 8.000 fte eerste geldstroom

onderzoeksplaatsen is het capaciteitsverlies 13 à 14%. Als de overheveling van

100 miljoen doorgaat, worden de universiteiten elk geconfronteerd met een

vermindering van gemiddeld 8 miljoen van hun beschikbare onderzoeksbudget.

Gezien het structurele karakter van de bezuiniging zal men de tering naar de

nering moeten zetten. Dat zal in veel gevallen leiden tot het niet verlengen van

contracten met jonge onderzoekers, vermindering van de beoogde instroom van

hoogwaardig personeel, het verminderen van investeringen in gebouwen en

apparatuur, een verlaging van het budget voor beurzen aan excellente buitenlandse

studenten. Kortom: alles behalve een versterking van het wetenschappelijk

onderzoek .


Wij verzoeken u met klem de overheveling van 100 miljoen van de universiteiten

naar NWO achterwege te laten en te bevorderen dat ook in de toekomst 100

miljoen beschikbaar blijft voor de Vernieuwingsimpuls.






«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK