Aanpassing tweede fase VO gunstig

‘Sinds 2000 doet het Nijmeegse IOWO jaarlijks onderzoek naar hoe tevreden eerstejaarsstudenten in Nederland zijn over de aansluiting tussen middelbare school en de universiteit. Jaarlijks gaat het om gegevens van zo’n acht- à negenduizend eerstejaars. Ze geven op een schaal van 1 tot 5 aan hoe tevreden ze zijn over de aansluiting wat betreft vakinhoud en wat betreft studievaardigheden zoals plannen, ICT en communicatieve vaardigheden.

In 2000 ging het om de laatste volledige lichting vwo’ers oude stijl, vanaf 2002 om honderd procent vwo’ers nieuwe stijl, dus leerlingen die binnen het studiehuis opgeleid waren. Dat geeft ons mooi vergelijkingsmateriaal tussen het oude en het nieuwe systeem. Wat blijkt: oudestijlers waren vooral tevreden over de aansluiting van de vakinhoud, nieuwestijlers zijn daar juist ontevreden over. Voor de aansluiting op het gebied van vaardigheden geldt precies het omgekeerde.

Dat is dus wat studenten er zelf van vinden. Docenten van universiteiten zijn kritischer. Dat blijkt uit onderzoek van het Tweede Fase Adviespunt onder docenten. 40 procent van alle wo-docenten noemt de tweede fase een verslechtering, 20 procent spreekt van een verbetering en 40 procent ziet geen merkbare verandering. De docenten constateren dat hun studenten weliswaar beter zijn geworden in ICT en mondelinge vaardigheden, maar de schriftelijke vaardigheden daarentegen zijn minder geworden. Ook vinden de docenten dat de vakkennis duidelijk achteruit is gegaan. Dat spoort met de klacht van flink wat studenten over de gebrekkige vakinhoudelijke aansluiting.

Een van de hoofddoelen van de onderwijsvernieuwingen was juist een betere aansluiting tussen school en universiteit. Dat effect is naar mijn idee nog niet zichtbaar. Kijk ook maar naar de uitvalpercentages na het eerste studiejaar: in 2002 was dit 8,9 procent en in 2005 10,7 procent. Als de aansluiting verbeterd zou zijn, zou je toch een afname van het aantal uitvallers verwachten.

Inmiddels is de tweede fase met ingang van dit studiejaar flink bijgesteld. Dat zijn aanpassingen ten goede. Ook wordt van alle kanten weer het belang van gedegen vakkennis benadrukt. Maar het effect van die bijstellingen kunnen we pas in 2010 meten, als de eerste leerlingen de universiteit binnenkomen.’