Leraren en managers moeten een coalitie aangaan

Volgens de raad is een onderwijsinstelling een sociaal verband – een gemeenschap –, waarbinnen alle partijen in belangrijke mate parallelle belangen hebben. Er is behoefte aan een professionele oriëntatie waarbij leraren functioneren als lid van een schoolorganisatie als geheel, de activiteiten in de eigen klas of leergroep relateren aan het beleid en de doelen van de school, en naast het lesgeven ook duidelijk betrokken zijn bij onderwijsontwikkeling en andere activiteiten binnen de school. De leraar moet eigenaar zijn van het onderwijsproces binnen de kaders die op school gezamenlijk zijn afgesproken.

Partijen niet tegenover elkaar positioneren, maar samen laten werken
De afgelopen jaren is er veel tijd en geld in het onderwijs gespendeerd aan goed bestuur, beleid en beheer. Nu is het tijd de aandacht weer te vestigen op het primaire proces, de leerling en de leraar. Het organiseren van uitwisseling tussen leraren en bestuurders/managers bevordert de sterke punten van beide partijen. Uitwisseling en samenwerking is niet te regelen in de wet of in een papieren reglement; het vereist praktische initiatieven die ontwikkeltijd vragen. Reden waarom de raad een programma voorstelt met een zestal projecten, waaronder functieroulatie en het opzetten van fora voor actieve participatie van leraren. Doel is de betrokkenheid vergroten tussen bestuurders/managers en professionele beroepsbeoefenaars ten gunste van de kwaliteit van het onderwijs. Dit programma past bij een van de taakonderdelen van de door de minister ingestelde Commissie Rinnooy Kan, namelijk het aantrekkelijk maken van het beroep voor zittend en nieuw personeel en de ontwikkeling naar een volwaardige professionele verantwoordelijkheid van de leraar binnen de onderwijsinstelling. 

Stimuleer variëteit in de lerarenopleidingen
Een van de zes voorgestelde projecten richt zich op het ondersteunen van stages van studenten van lerarenopleidingen. De lerarenopleidingen zouden studenten meer kennis kunnen laten maken met het onderwijsvak in al zijn verschijningsvormen, inclusief onderwijsmanagement en schoolleiderschap. De minister kan stimuleren dat leerroutes en curricula tijdens en na de pabo en lerarenopleidingen de mogelijkheid bieden van stages en verdieping in het werkveld van het schoolmanagement.

Een eed op het leraarschap
Als kroon op de professionalisering kunnen leraren een eed afleggen, net zoals artsen en advocaten dat doen. De eed markeert een positie, doet een moreel appel op de beroepsbeoefenaar en bevordert het eigenaarschap.
Het door de raad voorgestelde programma moet worden uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de minister, maar met steun van vakbonden, bestaande belangenverenigingen, onderwijsinstellingen en – uiteraard – de leraren zelf.

Het advies van de Onderwijsraad vindt u hier.