Tekort? Aan openheid!

Nieuws | de redactie
24 september 2007 |

“Goed georchestreerd naar het lijkt werden afgelopen week twee initiatieven gelanceerd om het lerarentekort te bestrijden: een nieuwe beloningsstructuur voor onderwijsgevenden, afhankelijk van opleiding en scholing (Rinnooy Kan) en het Dutch Teachers College (schoolbesturen). Wat beide gevallen bindt is de vooronderstelling dat het tekort aan leraren vooral te wijten is aan het geringe maatschappelijke aanzien van het leraarsberoep en het gebrek aan carrièremogelijkheden,” aldus Luc Stevens. “Beide zijn het eens dat dit kan worden veranderd door academisering van het beroep en door differentiatie en verhoging van salarissen. Door méér dus. Dit verraadt een typisch bestuurlijk-politiek denken of reaktiedenken. Ofschoon met de voorstellen van Rinnooy Kan het weinig stimulerende gelijkheidsdenken onder leraren wordt doorbroken en met het Teachers College voorstel noodzakelijke studie en reflectie door leraren opnieuw wordt gewaardeerd, valt niet te verwachten dat het beroep aantrekkelijker wordt dan het lijkt te zijn.

Hadden de voorstellen naast ‘méér, niet ook ‘anders’ kunnen luiden? Ze lijken nu vooral van betekenis voor wie reeds in onderwijs werkt. Voor de buitenstaander houdt onderwijs hetzelfde aanzien: een naar binnen gekeerde, van de samenleving geïsoleerde wereld. Een wereld van eeuwige problemen en al even eeuwig gemopper. Van deze wereld wil men de status verhogen? Dat vraagt om minder oppervlakkige en behoudende voorstellen. Het sleutelwoord is hier openheid. Onderwijs en leraarschap, open voor talent en ambitie en daarmee openheid van aanbod en leerweg, openheid van interactie (dialoog) en openheid van geest. Dat zijn voorstellen die verbinding maken met de (reeds volop bestaande) kennissamenleving waar van jonge mensen wordt gevraagd dat ze weten te leren en in samenwerking problemen op te lossen, dat ze weten wat verantwoordelijkheid is, dat ze weten wat innovatie is en hoe je sociaal kapitaal kunt ontwikkelen.

Hiervoor zijn leraren nodig die verbinding weten te maken. Verbinding met de leerling, zijn ontwikkelingspotentieel, zijn kijk op zichzelf en zijn percepties van heden en toekomst. Verbinding met kennis en kunde als uitdaging en verbinding met school als leergemeenschap. Het zijn leraren die weten hoe belangrijk zij voor leerlingen zijn en die weten dat zij zelf hun belangrijkste (onderwijs) instrument zijn, niet de boeken of de methodes, die weten dat het op de interactie met de leerling aankomt en dat de kwaliteit hiervan bepaalt of er breed en effectief kan worden geleerd. Leraren die talent en ambitie aanspreken en leerlingen in staat stellen te laten zien wat ze kunnen. Daaraan ontlenen zij gezag en aanzien, niet alleen in de school.

De huidige voorstellen zoeken een uitweg bij wat leraren tekort zouden komen. Als je leraren spreekt praten zij helemaal niet over hun salaris of over hun carrière als demotivatie. Zij hebben het over de uitzichtloosheid van het gestandaardiseerde onderwijssysteem, een systeem dat de intelligentie van leraar en leerling onvoldoende aanspreekt. Als je een uitweg wil zoeken voor een lerarentekort, zoek dat dan in stimuli voor dat wat onderwijs zo aantrekkelijk maakt, bij de primaire uitdaging voor leraren: de leerlingen. Maar zorg dan ook dat die leerlingen kunnen laten zien wat ze kunnen en daarmee hun leraren uitdagen. Zorg er dus voor dat de standaardiseringen verdwijnen en onderwijs een open en rijke ontwikkelingsruimte wordt met talent en ambitie als belangrijkste oriëntaties. Daar is geen werk voor wie talent en ambitie mist, daarvoor stelt het hier voorgestelde onderwijswerk te hoge eisen en zal het teveel aanzien hebben.

Luc Stevens
directeur Nivoz, oud-hoogleraar orthopedagogiek UU


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK