Cito-toets nuttig, maar geen panacee

In zijn oratie ‘Meten de maat genomen’ stelt Lambert Schuwirth dat niet iedere toets per se een beslismoment hoeft te zijn. ‘Te veel beslismomenten leiden tot ongewenste studievertraging en studieuitval, en daarmee tot grote financiële, maatschappelijke en motivationele verliezen. Veel beter is het om toetsmomenten en beslismomenten uit elkaar te halen.’ Ook is hij van mening dat er niet één superieure toetsvorm bestaat en dat een goed toetsprogramma dus verschillende methoden bevatten die alle op het juiste moment en voor het juiste doel zijn gebruikt. Over de betrouwbaarheid van toetsen zegt hij: ‘Betrouwbaarheid is niet zozeer een gevolg van objectiviteit als wel van steekproefneming. Een groot aantal subjectieve oordelen zijn in principe betrouwbaarder dan een enkele objectieve meting.’

Zijn kritiek op de CITO-toets is daarom dat deze een eenmalige meting is, die slechts aangeeft of een kind geschikt is voor een bepaald niveau of niet. ‘Het toetsmoment is in feite tegelijk beslismoment, het is bedoeld als de ene superieure toets die alle aspecten van een kinds competentie zou moeten bepalen. Er wordt uitgegaan van één zogenaamde objectieve toetsvorm. Het is een momentopname met dus slechte steekproefkwaliteiten ten aanzien van de tijdsperiode, niettemin zal de betrouwbaarheid hoog ingeschat worden.’

Schuwirth gaat zich in zijn onderzoek onder andere bezighouden met de vraag hoe een ideaal toetsprogramma eruit zou moeten zien. Een onderwerp waarover tot zijn verbazing praktisch geen onderzoek en slechts mondjesmaat literatuur te vinden is. Hij gaat onderscheiden wat hoog-kwalitatieve toetsprogramma’s zijn en wat niet.