Bormans: ‘Stop met productie uniformiteit’

Bij de installatie van innovatielector Frans Nauta wees Bormans erop dat de gedurige innovatie van het hbo de vernieuwing in de samenleving in den brede dient. “Dat gebeurt in de praktijk van alle beroepen waar het hbo voor opleidt. Wij leveren de mensen die in de samenleving met kennis en met een professionele, innovatieve attitude aan de slag gaan. Zij nemen daar het gangbare niet meteen als vanzelfsprekend aan. Daar stimuleert de innovatie direct al. Maar doordat wij als opleidingen ervoor zorgen dat zij goed weten wat er speelt in de praktijk en ervoor zorgen dat zij daarop op professionele wijze kunnen reflecteren, ontwikkelen zij ook een innovatieve houding in hun beroepspraktijk. Dit raakt alle maatschappelijke facetten, van de zorg tot de technologiesector, van de scholen tot de commerciële dienstverlening, dankzij het brede palet van de hbo-opleidingen”.

Bormans erkende dat deze ambitie van het hbo niet wegneemt dat er vele vraagtekens gesteld worden bij de vernieuwingen in het onderwijs. “De polemieken daarover zijn fel, dat kun je wel zeggen. Maar wat leren we daaruit? De oratie van Nauta zette mij door haar titel – De mooiste innovatie in 100 jaar – al aan het denken: ‘Wat zou de mooiste innovatie in het onderwijs zijn in de komende jaren?’ Het bracht me tot twee daarvan.

De eerste mooiste innovatie zou de nadruk op variëteit zijn. We moeten in het onderwijs, ook in het hbo, leren stoppen met het produceren van uniformiteit. En leren produceren van variëteit in onze aanpak en organisatie. Dat lukt alleen als je daarbinnen verschillen tussen situaties en mensen leert honoreren.

Het gaat er volgens mij om dat we de diversiteit van contexten van het onderwijs leren honoreren in onze aanpak. Daar zit vermoedelijk ook de kern van de problemen en de kritiek op de vroegere onderwijsvernieuwingen. Het beleid dat zulke vernieuwingen wilde doorvoeren, ruilde vervolgens de ene uniformiteit in voor de volgende”.

De tweede innovatie die Bormans bovenaan zou plaatsen is de aanpak die “de grote gedachten over innovatie en onderwijsvernieuwing leert hoe deze te implementeren. Het goed wegzetten van zulke vernieuwingsconcpeten en van innovaties in de praktijk is iets dat we echt moeten willen leren. Deze probleemanalyse raakt, denk ik, direct aan wat in voorbije jaren niet goed ging”.