Havenwerkplaats wordt broedplaats van kennis

Bij de opening vond ook een inaugureel debat plaats tussen lectoren van de Academie voor Bouwkunst. Onder hen bleek veel enthousiasme voor de nieuwe locatie.

Zo bleek het RDM-initiatief naadloos te passen in de visie van de nieuwe lector Harry Mengers (Haven en Stad): “Ooit waren haven en stad in Rotterdam één. Maar de geschiedenis laat zien dat ze ieder hun eigen gang gingen, en uit elkaar groeiden. Maar juist voor de economische revitalisering van de regio is het belangrijk om van de haven ook een plek te maken waar je graag na vijven verblijft, en waar ook mensen graag komen die er niet werken. Haven en stad kunnen een meerwaarde hebben als we er met andere ogen naar kijken. We moeten streven naar een symbiose van de twee”.

Lector Piet Dircke (Stad en Water) greep de gelegenheid aan om aan te kondigen dat hij zich gaat inzetten voor de bouw van een drijvende wijk in Rotterdam. Hij laat zich daarbij inspireren door een al bestaande drijvende wijk in Sausellito (in de buurt van San Francisco). Het is de bedoeling om de nieuwe Rotterdamse wijk (deels) door studenten te laten ontwerpen; bewoners van Sausellito mogen via internet meekijken en commentaar geven op de vorderingen.

Dircke is naast zijn lectoraat ook programmadirecteur water van Arcadis. Arcadis heeft na Katrina een aantal grote opdrachten binnengehaald in New Orleans, en nu ook in California. Volgens Dircke mag Nederland als waterland niet op zijn lauweren rusten. Hij waarschuwde voor de wet van de remmende voorsprong, en schetste de bedreigingen en kansen waar Rotterdam als waterstad de komende jaren mee te maken krijgt: “Na New Orleans komen er ook andere delta’s. We zullen daarom proeftuinen moeten inrichten. Ook in Nederland zullen we moeten leren omgaan met water. Rotterdam met zijn wateromgeving vervult daarin een spilfunctie. Rotterdam is benoemd tot hotspot, dat wil zeggen een van de plaatsen waar de komende jaren kennis wordt ontwikkeld op het gebied van duurzaamheid. Voor mijn lectoraat biedt dat geweldige mogelijkheden”.

Lector Karin Schrederhof (Stedelijke Vernieuwing) vertelde over de taaiheid van de stedelijke vernieuwing: “Namens de gemeente was ik programmadirecteur Pact op Zuid. Ik ben ermee gestopt omdat het me allemaal te langzaam ging. Mijn frustratie was niet dat ik bepaalde dingen niet mocht van gemeentelijke overheden, maar dat die overheden niets bleken te willen en te doen. Ik heb onderschat hoe belangrijk hiërarchie en status is in lokale gemeenschappen”. Voor Schrederhof, die jarenlang bij corporatie Vestia werkte, was dit een cultuurshock. “In een corporatie gaat dat allemaal heel anders. Je moet ook wel, want als je je werk niet goed doet, krijg je boze bewoners op de stoep. Een directeur van een deelgemeente heeft dat niet op die manier”.

Schrederhof constateert ook dat de regierol bij stedelijke vernieuwing in de wijken langzamerhand verschuift van de overheid naar corporaties. Daarom vindt het ze het belangrijk dat studenten Bouwkunde en Civiele Techniek niet alleen worden opgeleid tot architect of aannemer, maar ook worden voorbereid op een mogelijke loopbaan bij een corporatie – want veel studenten komen daar uiteindelijk terecht.

Ze is blij dat het weer ‘toegestaan’ is te spreken over de stad als emancipatiemachine. “Het mocht een tijdje niet, omdat de term ‘emancipatiemachine’ als marxistisch werd gezien, en daar hebben we een tijd afstand van genomen. Nu begint het besef door te dringen dat we in sommige opzichten naar de stad moeten kijken als derde wereldstad, dat wil zeggen als plek waar steeds nieuwe groepen komen en zich emanciperen. Het hoger onderwijs heeft daarin een krachtige rol te vervullen”.