Liberaal alternatief voor HO-agenda kabinet

Nieuws | de redactie

27 november 2007 |

De VVD heeft kritiek op minister Plasterk dat hij geen kwaliteitsfactoren heeft ingebouwd in zijn voorstel voor een nieuwe HO-bekostiging. “Geld is het belangrijkste sturingsmiddel voor de overheid en juist dat middel gebruikt hij niet om in te zetten op kwaliteit,” aldus HO-woordvoerder Halbe Zijlstra, die daarom in een beleidsnotitie een alternatieve visie schetst en deze op ScienceGuide publiceert. Op dit moment zitten er in het bekostigingssysteem al weinig prikkels voor instellingen om meer kwaliteit te leveren dan strikt noodzakelijk voor het halen van de volgende accreditatie, analyseert Zijlstra. “Strikt bekeken zit er zelfs een perverse prikkel in om de kwaliteit van het geboden onderwijs te verlagen, omdat de hoeveelheid diploma’s immers het eenvoudigst kan worden vergroot door de opleiding makkelijker te maken. Als meer mensen in staat zijn om de opleiding te voltooien, krijgt een universiteit meer geld”.

De VVD wil de kwaliteit van het hoger onderwijs daarom met verschillende instrumenten verhogen:

–         Invoering van een eindtoets in het hoger onderwijs
Hierraan wordt diplomabekostiging gekoppeld. Een bonus wordt uitbetaald voor iedere student die de opleiding succesvol afrondt. Het is heel goed dat instellingen een financiële prikkel hebben om zoveel mogelijk mensen te laten afstuderen, zolang daarbij het niveau van de afgestudeerden maar aan minimale vereisten voldoet. Een voorwaarde voor diplomabekostiging/outputfinanciering is dus dat de kwaliteit van de output moet worden gecontroleerd.

Dat gebeurt momenteel onvoldoende, vindt de VVD. Zij stelt daarom voor over te gaan op extern gecontroleerde eindtermen en eindtoetsen voor de opleidingen in het HO. Indien een student zakt voor de eindtoets, dan krijgt de instelling voor de extra studietijd (1 of meer semesters) geen extra bekostiging vanuit het Rijk. Zij krijgt immers een vergoeding voor het succesvol afronden van de opleiding ongeacht de daarvoor gebruikte studietijd. De eindtoets wordt onderdeel van het curriculum en wordt afgenomen in het laatste semester van de opleiding. Voor de financiering van de diplomabekostiging wordt 40% van het macrobudget gereserveerd.

–         De invoering van kwaliteitsrechten
Instellingen krijgen een basiskwaliteitsbekostiging voor zes jaar op basis van hun eigen ambities, het functioneren van de medezeggenschap, en de accreditatie van de opleiding. Bij die accreditatie kunnen vijf gradaties worden toegekend, van ‘slecht’ tot uitstekend. Een opleiding die als uitstekend wordt geaccrediteerd, krijgt een bonus. Voor bekostiging op basis van kwaliteit wordt 40% van het macrobudget gereserveerd, waarbij sommige instellingen meer krijgen dan andere. 20% van het macrobudget blijft daarmee over voor de vaste voet voor instellingen.

–         De instelling van een hoger onderwijsautoriteit
Het toezicht op het HO dient onder één dak gebracht te worden binnen een Hoger Onderwijs Autoriteit. Deze HOA doet de accreditatie van de opleidingen, de registratie van de opleidingen wordt er ondergebracht en ook de Onderwijsinspectie wordt overgeheveld naar het HOA. Een dergelijk geïntegreerd en efficiënter toezichtkader is in mei 2007 ook bepleit en uitgewerkt in een voorstel door het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) in zijn notitie Zuiver op de graad.

De VVD-fractie neemt hiermee afascheid van het concept van de leerrechten, dat haar fractieleider als HO-bewindsman wettelijk wenste door te voeren. De liberalen blijven ervan overtuigd, dat die benadering een goede is en ook meer dan het voorstel van het kabinet een goede aansluiting met kwaliteitsaspecten mogelijk maakt. Maar gelet op de politieke werkelijkheid en de meerderheidsverhoudingen daarbinnen kiest de VVD in het actuele debat voor een concept met ‘kwaliteitsrechten’, dat meer beantwoordt aan de dilemma’s en zorgen van het huidige hoger onderwijs, zo zegt Zijlstra tegen ScienceGuide.

U leest de volledige notitie van de VVD-fractie hier: Hoe krijgen we het hoger onderwijs naar de top?