Milieunetwerken in China nog heel informeel

De milieubeweging in China bevindt zich in een embryonaal stadium, aldus Xie. Pas in de jaren negentig zijn er milieuorganisaties ontstaan. Die houden zich doorgaans bezig met milieueducatie, bijvoorbeeld van scholieren of studenten. Ook worden er lokaal betrekkelijk onschuldige acties georganiseerd, zoals een fototentoonstelling. Toch, zegt Xie, heeft die milieubeweging effect. De bouw van verschillende stuwdammen is bijvoorbeeld tegengehouden.

Anders dan in Europa of Amerika, waar de milieubeweging de vorm van formele niet-gouvernementele organisaties heeft aangenomen, is de Chinese milieubeweging vooral georganiseerd in informele netwerken. Er worden weinig formele organisaties opgericht, omdat de overheid dit vaak tegengaat. De overheid ontmoedigt ook fondsenwerving voor zulke organisaties, waardoor geld een probleem blijft voor milieuorganisaties, ondanks de stijgende welvaart in China. Maar daarnaast passen informele netwerken ook beter bij de Chinese cultuur. Via die traditionele netwerken benaderen ijveraars voor een schoner milieu bijvoorbeeld lokale politici, of vergroten zo het bewustzijn van lokale bewoners.

Onder invloed van internationale milieuorganisaties als Greenpeace, zullen in de toekomst ook Chinese organisaties zich professioneler en formeler organiseren. Toch is Xie pessimistisch over de Chinese democratie. ‘Ook in de toekomst zal de invloed van milieuorganisaties en van Chinezen zelf op het politieke systeem beperkt blijven. Het zal nog lang duren voordat er verandering komt in het politieke monopolie van de overheid. Wel denk ik dat de overheid zich meer en meer zal gaan verantwoorden tegenover het publiek over haar milieubeleid.’ Lei Xie promoveert op 2 november bij prof. Arthur Mol, hoogleraar Milieubeleid aan Wageningen Universiteit.