‘Nederlander moet uitburgeren’

Prof.dr. Nasser Kalantar- Nayestanaki werd geboren in Teheran en studeerde natuurkunde en wiskunde aan het Worcester Polytechnic Institute in de VS. Hij behaalde zijn master natuurkunde aan de Brown University en promoveerde in 1987 aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT). Hij emigreerde in de jaren tachtig van Amerika naar Nederland, om als postdoc te gaan werken in Amsterdam. ‘Dat is een kosmopolitische stad: je voelt je er niet vreemd.’

Op een gegeven moment is Kalantar naar Groningen verhuisd. ‘Een stad met een heel andere sfeer. Je komt er wat moeilijker binnen, maar als je eenmaal binnen bent dan is het wel veel socialer. Het is minder oppervlakkig dan in de randstad. Het gaat dieper.’ Volgens Kalantar ondervinden ook autochtonen die naar Groningen verhuizen dit. ‘Iedereen moet zich ergens thuis voelen. Dat doe je door een onderdeel te worden van de gemeenschap. Ik gebruik daarom het woord ‘inburgeren’ ook niet. Ik spreek liever van participatie.’

Examen
Kalantar ziet niet het nut in van het inburgeringexamen. ‘Ik vind dat zo vreemd. Ik geef als hoogleraar ook tentamens, en dan is het doel duidelijk. In de antwoorden van studenten wil ik terugzien wat ik tijdens het college gezegd heb. Maar wat is het doel van zo’n inburgeringexamen? Neem de eerste generatie gastarbeiders. Sommige van deze mensen wonen hier al dertig jaar maar hebben de taal nooit geleerd. Ze hebben hard gewerkt en zijn nu met pensioen. Laat deze groep toch met rust. Die examens zijn belachelijk. Inburgeren moet je niet forceren op papier.’

Uitburgeren
Bovendien zouden Nederlanders volgens Kalantar juist wat meer uit moeten burgeren. ‘De sollicitatiebrieven van mensen die Mohammed heten worden automatisch in de prullenbak gegooid. Daar zou wat aan gedaan moeten worden. Er moeten meer kansen gecreëerd worden. Natuurlijk, allochtonen krijgen op bepaalde momenten wel kansen, maar het zou beter kunnen. Vroeger had je bijvoorbeeld de wet SAMEN: bedrijven die laten zien dat ze meer allochtonen aannemen, krijgen een streepje voor bij de toekenning van overheidsopdrachten. Dat was een mooie stimulans. Die wet is door de politieke ontwikkelingen van de laatste jaren jammer genoeg verdwenen.’

Hard taalgebruik
Kalantar ergert zich aan het harde taalgebruik van politici als Geert Wilders en Rita Verdonk. ‘Door uitspraken van Wilders voelen migranten zich niet meer welkom. En waarom zou je deel uit willen maken van de maatschappij als je je niet welkom voelt? Als je een kat in een hoek duwt, dan gaat hij krabben. Druk je een bepaalde etnische groep in een hoek, dan krijg je ook een reactie. En dat kan toch niet de bedoeling zijn.’ Daarom is Kalantar blij met de nieuwe koers van Ella Vogelaar, die benadrukt dat integratie vanuit twee richtingen moet komen. ‘Ik hoor van veel allochtonen dat ze heel negatief zijn over de regering. Dat is heel ongezond. Vogelaar brengt daar verandering in. Het is de eerste keer in lange tijd dat ik iemand uit de regering hierover iets goeds heb horen zeggen.’

Sociale status
Volgens Kalantar worden allochtonen in de politiek en de media bijna altijd geassocieerd met problemen. ‘Natuurlijk, problemen moet je bespreken. Maar er wordt net gedaan alsof de problemen veroorzaakt worden door de etnische achtergrond, dat het aan de cultuur ligt. Maar dat kan absoluut niet wetenschappelijk onderbouwd worden. De problemen worden eerder veroorzaakt door de lage sociale status. Als je bijvoorbeeld de criminaliteitscijfers van allochtonen vergelijkt met autochtonen met ongeveer dezelfde sociale status dan zou je helemaal niet zoveel verschillen zien. Dat zou een veel eerlijker vergelijking zijn.’