‘De pabo hoeft helemaal niet gered te worden’

Nieuws | de redactie

18 december 2007 |

‘Allochtone studenten vallen massaal uit’,  kopte de Volkskrant onlangs en gratis dagblad Dag opende met ‘Niemand wil meer naar de pabo, lijkt het wel.’ Frank Rokebrand van de gezamenlijke pabo’s en Freddy Weima van SBO geven een tegengeluid, want “een onderzoek dat de EUR voor SBO uitvoerde over de uitval van allochtone pabo-studenten leidde tot veel reacties, maar helaas ook tot veel onzin over de pabo.”
Het gratis dagblad Dag opende een artikel met de zin ‘Niemand wil meer naar de pabo, lijkt het wel.’ Onzin. Heel veel scholieren willen dat! In 2006 zaten er ruim 34.000 studenten op de pabo. Daarmee is deze een van de grootste hbo-opleidingen. Veel mensen denken dat economische opleidingen veel populairder zijn. Maar Bedrijfseconomie heeft ruim 10.000 studenten; Commerciële Economie ruim 19.000.

Een ander vooroordeel over de pabo is dat het niveau van de studenten laag is vooral ten aanzien van rekenen. Ook hier zeggen de feiten iets anders. Van alle studenten die dit jaar zijn begonnen met de pabo is op dit moment 71% geslaagd voor de verplichte rekentoets. Dat percentage stijgt nog, omdat een aantal studenten nog een laatste kans krijgt om de toets te halen. De HBO-raad verwacht dat uiteindelijk ongeveer 75 tot 80% de toets zal halen.

En dan het onderzoek naar allochtone studenten op de pabo. De laatste jaren is het aantal niet-westerse allochtone studenten op de pabo toegenomen. ‘Massaal’ is hier niet het juiste woord, want het gaat om zo’n 2200 studenten. Allochtone studenten stoppen vaker dan hun autochtone medestudenten voortijdig met de opleiding. Het onderzoek van het Risbo van de Erasmus Universiteit had vooral tot doel deze verschillen te verklaren. De belangrijkste redenen om de opleiding voortijdig te verlaten zijn voor allochtonen en autochtonen hetzelfde: een verkeerde studiekeuze en ontevredenheid over de opleiding. Een aantal redenen is echter niet hetzelfde. Allochtone studenten stoppen vaker omdat ze een negatieve cultuur ervaren, over onvoldoende vaardigheden beschikten, werk en privé moeilijk konden combineren en onvoldoende steun van thuis ondervonden.

Aan een aantal van deze specifieke redenen voor allochtonen om de opleiding te staken wordt door verschillende pabo’s –met name in de grote steden- al hard gewerkt. Intensieve begeleiding, nauwere samenwerking met de scholen bij stages, bijspijkeren van achterblijvende kennis en vaardigheden zijn daar voorbeelden van. Het onderzoek maakt duidelijk dat hier nog meer en vooral ook structurele inspanningen moeten worden geleverd en dat er ook aandacht moet komen voor een multicultureel en op integratie gericht klimaat op de pabo’s en stagescholen.

‘Wat is er mis met de pabo?’, was de titel van een artikel in Intermediair. De pabo is een populaire opleiding die de afgelopen jaren sterk gegroeid is. De pabo is een toegankelijke opleiding. Er worden, in tegenstelling tot andere hbo- opleidingen, geen vakkenpakket- of profieleisen gesteld. Net als andere hbo-opleidingen is de pabo vierjarig en kunnen ook mbo-gediplomeerden op de opleiding terecht. Aan de andere kant is het beroep van docent in het basisonderwijs veeleisend en verantwoordelijk werk.

U zou het liefst voor de klas van uw kinderen een leraar zien met de kennis van misschien wel acht jaar studie en tien jaar extra levenservaring. Zo zit ons opleidingsstelsel echter niet in elkaar. Dus kan een 22-jarige voor een klas staan met minstens één kind met pdd-nos, één met adhd, twee die lijden onder een scheiding en twee met ernstige taalachterstand. Dat is nog eens iets anders dan een meer zorgeloze kantoorbaan.   De pabo’s zijn druk bezig, binnen de marges die het hbo biedt, de opleiding te verzwaren. De ingevoerde reken- en taaltoets zijn daar een goed voorbeeld van. Deze toetsen leiden tot een strengere selectie.

Het SBO wil zich samen met de pabo’s ervoor inzetten dat deze selectie er niet toe leidt dat er minder allochtone studenten de opleiding afmaken. Gezien de diversiteit van de leerlingen en zeker ook gezien de verwachte tekorten in het onderwijs, zijn allochtone leerkrachten hard nodig. Wij pleiten dan ook voor een breed programma waarin pabo’s, scholen, werkgevers- en werknemersorganisaties en overheid samenwerken om de diversiteit te vergroten en de kwaliteit te verhogen.

Vorig jaar heeft de HBO-raad de zogeheten Bestuurscharter Lerarenopleidingen aangeboden aan de toenmalige minister van Onderwijs. Hierin staan standaarden die de lerarenopleidingen zichzelf opleggen om de kwaliteit te verhogen. Deze charter heeft de veelzeggende titel: Kwaliteit vergt keuzes. Om een hoge standaard te halen moeten er keuzes gemaakt worden: selectie, verlenging van de opleiding, verzwaring van de instroomeisen. Het zijn allemaal opties. Maar geen enkele mag er toe leiden dat er op andere kenmerken dan op kwaliteit geselecteerd wordt.

‘Wie redt de pabo?’, was ook een krantenkop. Maar de pabo hoeft niet gered te worden. De komende jaren kan deze populaire hbo-opleiding een gemixte groep studenten een hoogwaardige opleiding bieden.

Frank Rokebrand
voorzitter Landelijk Overleg van lerarenopleidingen BasisOnderwijs (LOBO)

Freddy Weima
directeur Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt (SBO)