‘Zonder de universiteiten redden we het niet’

Juni 2007: u was net voorzitter van de VO-Raad, en te gast bij het VSNU-café. U stelde toen voor om ook eens een VSNU-café te wijden aan de aansluiting tussen middelbaar en wetenschappelijk onderwijs. 19 december is het zover. U wordt op uw wenken bediend…  
Ja, ik kan me die bijeenkomst herinneren. Die bijeenkomst ging toen heel sterk over het verschil tussen professionele masters en researchmasters, over het verschil tussen hbo en wo en de strijd om de studenten. Ik dacht: ik lever studenten aan beide. Daarom is het goed om met de universiteiten in gesprek te gaan.

Wat wilt u graag inbrengen in het VSNU-café?
Universiteiten klagen wel dat studenten minder weten dan vroeger, maar vergeten dat diezelfde studenten wel meer vaardigheden hebben. De invoering van de Tweede Fase was nadrukkelijk een antwoord op een behoefte vanuit de universiteiten om studenten binnen te krijgen met meer vaardigheden. Uit een evaluatie van de Tweede Fase is ook gebleken dat universiteiten nu wel tevreden zijn over presentatievaardigheden en onderzoeksvaardigheden van eerstejaars studenten. De scholen maken daar ook echt meer werk van. Gevolg is wel dat scholen nu minder tijd besteden aan bijvoorbeeld hoofdrekenen – iedereen heeft namelijk een rekenmachine. Iedere keuze heeft zijn consequenties, maar laten we niet steeds het voortgezet onderwijs omgooien. Dat heb ik ook tegen de commissie-Dijsselbloem gezegd.

Wat kunnen universiteiten doen om de aansluiting vanuit het middelbaar onderwijs te bevorderen?
Er gebeuren prachtige dingen, zoals het Junior College. Dat soort projecten hangen nu vaak sterk op het enthousiasme van een schoolleider. Dat kan veel sterker aangezet worden. Universiteiten zijn van nature wat afgekeerd van het voortgezet onderwijs, en het is tijd dat daar verandering in komt.

Zouden universiteiten zich meer op het middelbaar onderwijs moeten richten?
Zeker. Het is goed als universiteiten vaker langskomen op scholen. Als een hoogleraar natuurkunde op school komt en een paar uur per week lesgeeft, heeft dat vaak een enorme uitstraling. Veel hoogleraren zijn zich daar niet van bewust.

Ook zou ik met universiteiten wel willen praten over hun honoursprogramma’s. Waarom laten we die niet indalen in het middelbaar onderwijs? Die kunnen dan gegeven worden door promoverende docenten op de scholen, in samenwerking met een paar goede hoogleraren. Dat is stimulerend voor talentvolle leerlingen, en een heel goede voorbereiding op de universiteit.

Wat kunnen middelbare scholen doen om de aansluiting met de universiteiten te bevorderen?
Vroeger was het een automatisme dat docenten in de bovenbouw academici waren. Dat is 10/15 jaar geleden doorgesneden, en dat is jammer. Want het is wel nodig dat docenten verbinding houden met de wetenschappelijke wereld. Het zou daarom goed zijn als er meer docenten gingen promoveren, er is nu immers geld voor, in de hogere salarisschalen voor docenten, zoals ook gesuggereerd door de commissie- Rinnooy Kan. Daarmee kun je een kwaliteitsimpuls leveren in het voortgezet onderwijs die ook nog eens goed is voor de status en het welbevinden van de docent.

Ook zou het goed zijn als docenten zelf onderzoeksopdrachten gingen uitvoeren. Die worden nu vaak uitbesteed, maar dat hoeft natuurlijk niet. Waarom laat je docenten bijvoorbeeld geen onderzoek doen naar leerachterstanden, of methoden om het gedrag van leerlingen te monitoren? Er zijn onderwerpen genoeg.


Het VSNU-café (Goed) communicerende vaten vindt plaats op 19 december in Den Haag. Meer informatie en aanmelden kan hier.