Hoe open is open?

Tijdens het ‘borreldebat’ zullen zij met elkaar, maar ook met het publiek, debatteren over een aantal stellingen. De bedoeling is dat we aan het eind van het debat een antwoord hebben op de volgende vragen: wat is het effect van een meer open bestel op de bekostigde instellingen? Wat is het effect op studenten? Is het Nederlandse bestel momenteel te gesloten? Met deze stellingen in het achterhoofd worden, onder andere, de volgende stellingen behandeld:
 
-In een open bestel wordt er efficiënter met overheidsgeld omgegaan

Private instellingen gaan veel efficiënter met geld om dan de grote, bureaucratische publieke instellingen doordat ze lagere overheadkosten hebben. Wanneer het bestel wordt opengebroken, zal het overheidsgeld dat besteed wordt aan onderwijs veel efficiënter worden besteed.

-Een open bestel leidt tot ‘cherry- picking’

In een open bestel moeten publieke en private instellingen met elkaar concurreren om een beperkte pot overheidsgeld. Het is voor instellingen veel aantrekkelijker om opleidingen aan te bieden waarnaar de vraag hoog is en waarvan de kosten laag zijn, zoals bedrijfswetenschappen. Kleine, dure opleidingen zoals kunstgeschiedenis en natuurkunde zijn financieel veel minder aantrekkelijk en dreigen dus te gaan verdwijnen.

-We moeten het bestel niet openbreken als andere Europese landen dat niet ook doen

In een open bestel komen hogescholen en universiteiten uit het buitenland in aanmerking voor bekostiging door de Nederlandse overheid.  Zolang andere Europese landen echter een gesloten bestel hebben, zijn Nederlandse instellingen in het nadeel. Zij moeten binnen Nederland immers met buitenlandse instellingen concurreren, maar maken zelf geen kans op overheidsfinanciering in andere Europese landen.  De hoger onderwijs-markt moet in alle landen worden opengegooid, anders heeft de invoering van het open bestel geen zin.

–De experimenten met het open bestel zijn een verspilling van overheidsgeld

Om de effecten van invoering van het open bestel te onderzoeken, heeft het ministerie van OCW enkele opleidingen tijdelijk tot het bestel toegelaten.  De echte effecten van het opengooien van het bestel zijn echter niet op zo’n kleine schaal te testen, en de experimenten zijn dan ook niet meer dan een dikke subsidie van het rijk voor de LOI.

– Het bestel moet niet geopend worden door meer aanbieders te bekostigen, maar door bekostigde instellingen minder beperkingen op te leggen

In plaats van het bekostigen van instellingen die niet aan de wettelijke beperkingen voldoen, kunnen de beperkingen ook gewoon afgeschaft worden. Bijvoorbeeld: het afschaffen van de wettelijke medezeggenschap zorgt ook voor een meer ‘level playing field’ .