Obama, kandidaat van het hoger onderwijs

Hoe ingrijpend dit is, mag het feit illustreren dat pas 40 jaar geleden de eerste zwarte jurist lid van het Hooggerechtshof werd: Thurgood Marshall, in 1967 dankzij president Lyndon B. Johnson uit Texas. En dat was een jaar nadat de eerste zwarte Amerikaan trainer kon worden van een basketballploeg in de eredivisie, de NBA.

Via scholen in Hawaï en Los Angeles werd Obama toegelaten aan de Columbia University in New York. Na drie jaar als buurtwerker in de hardste ghettowijk van Chicago ging hij rechten studeren aan de Harvard Law School. Daar was hij een goede, maar geen excellente student.

Toen voorn het jaar 1990-91 een nieuwe president van de Harvard Law Review gekozen moest worden, was Obama een uit de reeks kandidaten. Na een lange serie stemmingen koos men hem, als eerste zwarte student voor de post. Hij was de meest bindende kandidaat en gaf Harvard ook de kans over vele historische schaduwen te springen. Want pas in 1975 was er bijvoorbeeld één zwarte student als editor toegelaten tot de redactie.

“The law review president’s election is a fussy affair, part intellectual debate, part frat house ritual. Obama was one of 19 candidates. As the 61 editors not running for the job debated the merits of the candidates behind closed doors on a Sunday morning in late February, the hopefuls cooked them breakfast, lunch, and dinner . Every few hours, the editors winnowed the list further, until just after midnight, when only Obama and a 24-year-old Harvard graduate named David Goldberg remained contenders.

At about 12:30 a.m., the editors called Obama into the room, told him he had won, and broke into applause. Mack, another black editor, pulled Obama in for a hug. “It was a hard hug, and it lasted a while,” Obama told the Harvard Law Record, the school newspaper, at the time. “At that point, I realized this was not just an individual thing. . .but something much bigger,” zo beschrijft de lokale krant, de Boston Globe, deze verkiezing.

De Harvard Law Review staat sinds 1887 symbool voor de dominantie van de blanke, Puritan en Yankee traditie en kringen in de elite van de Amerikaanse oostkust. De aantrekkingskracht die Obama op Harvard wist te ontplooien en zijn concrete beleving van wat het leven in ‘krachtwijken’ als South Side Chicago werkelijk betekent, zijn nu in zijn campagne herkenbaar.

Hij haalt de stemmen binnen van de hoog opgeleiden en ‘de betere buurten’, van de studenten en nieuwe media. Maar ook die van de kiezers die nooit een van hen zelf als serieuze, hoogwaardige kandidaat dachten te kunnen steunen.

Nog een herkenningspunt geeft Obama een plus. De topuniversiteiten in de USA – en Nederland – merken dat hun toelatingsprocedures steeds vaker een bepaald soort jongere vooruit helpen: “Admission to top colleges has broadened beyond the handfull of feeder schools who dominated the process in past generations. The intense competition favors adolescents with steady homework habits, harmonious relations with school authorities and the ability to please adults”. Die analyse doet W.R. Mead in in het maartnummer van The Atlantic concluderen dat daarom seculiere topuniversiteiten steeds vaker gelovige en zelfs evangelical studenten kennen. Nu al valt op dat studenten aan Yale, Brown en Harvard godsdienstiger zijn dan “their wilder, less conformist predecessors”.

Obama appelleert dus niet alleen aan hoger opgeleiden en jongeren,  maar daarmee ook nog aan een nieuwe generatie jonge kiezers voor wie geloofsovertuiging veel meer past bij hun niveau dan daarmee in strijd wordt gedacht. Hij verbindt daarmee niet alleen de elite en de zwarte kiezers, maar ook de meer seculiere en gelovige Amerikanen onder de hoog opgeleiden en jonge kiezers. De polarisatie tussen twee milieus gaf Bush in 2004 de verrassende voorsprong die hij op Kerry wist te behalen. Obama lijkt dit voor zijn partij en haar kandidaten negatieve electorale effect te kunnen neutraliseren.

Wat leverde zo’n opleiding  aan Havard nu op aan de jonge jurist en redacteur Obama? Na Harvard kon hij ongeveer overal ‘terecht’ in New York en DC. Hij koos echter voor een baan bij een activistisch advocatenkantoor in Chicago. Als stagiair leerde hij er de toen al in Princeton afgestudeerde, twee jaar jongere advocate kennen, die nu Michelle Obama heet.