Bataafse paardenfok

Dat Bataven naast akkerbouw ook aan intensieve veehouderij deden, was al bekend. Maar dat ze daarbij ook gebruik maakten van castreertangen was tot nu toe niet uit archeologische vondsten gebleken.

Nu wil het toeval dat in een tekst die door een Bataafse soldaat in een Romeins garnizoen in Noord-Engeland werd geschreven ook sprake is van een castreertang. In Vindolanda (Chesterholm), een Romeins fort waar het 9de cohort der Bataven was gelegerd, zijn de laatste jaren honderden fragmenten van brieven gevonden, geschreven op houtschaafsel. Soms gaan deze over militaire orders, troepenbewegingen of de ziekenboeg, maar vaak zijn het ook persoonlijke berichten van soldaten aan hun familie.

“Van Chrauttius aan zijn broer en oude strijdmakker Veldeius, heel veel groeten. En ik vraag je, broer Veldeius, – ik ben verbaasd dat je me zo lang niet hebt teruggeschreven – of je nog iets van onze ouders hebt gehoord of in welke eenheid [onleesbaar] is en doe hem de groeten van mij in mijn naam en Virilis de veearts. Vraag die laatste of je de castratietang die hij mij tegen betaling heeft beloofd, mag sturen via een van onze vrienden. En ik vraag jou, broer Virilis, dat je zus Thuttena de groeten van me doet en dat je ons terugschrijft hoe het met Velbuteius gaat. Ik wens je heel veel geluk, het ga je goed.”

Het beroep van veearts was geen ongewone functie in het Romeinse leger. Toch kunnen we uit deze brief opmaken dat castreertangen in het dagelijkse leven van een soldaat niet veel voorkwamen – de tang moest van elders aangevoerd worden. Op het Bataafse platteland, waar veel aan veeteelt en specifiek paardenfok werd gedaan, zullen dergelijke tangen geen ongewoon instrument geweest zijn. De tang uit Tiel-Passewaaij vormt daarvan nu een concreet archeologisch bewijs.