Open source software is goedkoper en gebruiksvriendelijker

Er is al enige jaren een duidelijke trend zichtbaar om af te stappen van gesloten standaarden. Een voorbeeld van een gesloten bestandsformaat is het .doc formaat. Deze is gesloten omdat de specificaties niet worden geopenbaard. Hierdoor hebben medewerkers en studenten geen keus in software pakketten en is de school (studenten en medewerkers) sterk afhankelijk van leveranciers (z.g. Vendor lock in).

Overheden gaan open standaarden gebruiken (naar voorbeeld van de Europese Unie). Het gebruik van open standaarden zal niet alleen de concurrentie vergroten maar ook de uitwisselbaarheid van bestanden tussen bedrijven en (overheids- en onderwijs) organisaties verhogen.

Kantoorapplicaties
Voor alle veelgebruikte kantoor applicaties, tekstverwerking, presentaties, spreadsheet programma’s e.d. zijn open source alternatieven beschikbaar. Ook formaten waarmee bestanden worden opgeslagen en uitgewisseld zijn gestandaardiseerd en openbaar. Het gaat hier om de keuzevrijheid van software bij de gebruiker. Bij het gebruik van open standaarden wordt het ook makkelijk om documenten in de toekomst te openen. De standaarden zijn immers gepubliceerd (door bijvoorbeeld international standard organisation). Bij een gesloten formaat ben je afhankelijk van een leverancier of de bestanden nog te openen zijn.

Andere standaarden
Ook in andere ict toepassingen is het belangrijk open standaarden te gebruiken. Voorbeelden hiervan zijn webstandaarden, chatten, bellen etc. Hierdoor is het aan de gebruiker om zelf een applicatie te kiezen die aan de open standaard voldoet.

Binnen mijn eigen hogeschool (HAN) wordt er een elektronische leeromgeving gebruikt. Het is echter alleen mogelijk om bestanden te uploaden met Microsoft Internet explorer. Hierdoor is de student/medewerker verplicht om Microsoft Windows aan te schaffen. De student/medewerker heeft geen keuze uit bijvoorbeeld Apple Mac OS X of Linux. Hiermee wordt in feite de monopoly positie van Microsoft met (gedeeltelijk publiek geld) in stand gehouden waar dit zeker niet nodig is. Als de elektronische leeromgeving had voldaan aan open standaarden (in de dit geval W3C) was de browserkeuze vrij geweest voor de gebruiker.

Open Source
Open standaarden zijn veelal ontstaan uit het gebruik van open source software. Bij open source software is de broncode onder voorwaarden vrij beschikbaar. Bij aanschaf wordt betaald voor service en support (als deze wenselijk is). Het grote voordeel hiervan is dat organisaties niet afhankelijk zijn van één leverancier die de broncode heeft. Het is gemakkelijker om van ondersteund bedrijf te wisselen.

Bij gesloten software bepaalt de fabrikant:

·          (oude) software nog worden ondersteund,

·          een verplichte (dure) software upgrade nodig is (zonder nog duurdere migratie)

·           totaal nieuwe software nodig is

·          wat de verkoopprijs wordt.

Waar open source software een serieus alternatief is moet dit zeker overwogen worden.

Het hoger onderwijs mag niet achter blijven bij deze ontwikkeling. Men kan het voorbeeld van de Nederlandse overheid volgen. Daarnaast kunnen nog veel instellingen het voorbeeld van diverse hoger onderwijs instellingen volgen door het open source manifest te tekenen wat pleit voor meer openheid en transparantie.

Sander Jansen
Studentlid medezeggenschapsraad Hogeschool Arnhem en Nijmegen