Aboutaleb wil ‘uitpersen wat er in zit’

“In tijden van hoogconjuctuur wordt iedereen aangenomen, dan is het vasthouden aan zo’n startkwalificatie helemaal niet nodig. Ik denk dat het beter is te streven naar een zo hoog mogelijk opgeleide natie, dat geeft meer flexibiliteit dan vast te houden aan zoiets als een startkwalificatie. Slechts één ding is leidend: het talent van de kinderen zelf. Daar moet je alles uitpersen wat er in zit.”

Ook het bedrijfsleven spaarde hij daarbij niet en noemde de geluiden daarvandaan over de relatie onderwijs-arbeidsmarkt “hypocriet”, nu het de noodklok luidt over het tekort aan arbeidskrachten. “Het bedrijfsleven kan en wil kennelijk niet plannen. Het heeft de laatste jaren sterk gefaald in het creëren van voldoende stageplaatsen. En niet alleen het bedrijfsleven, ook de publieke sector. Vind je het gek dat niemand in de zorg wil werken, als er nooit is geïnvesteerd in stages en goede begeleiding?” Het onderwijs dient zich de kloof met de arbeidsmarkt wel aan te trekken. “De arbeidsmarkt is niet dicterend, maar wél richtinggevend voor wat het onderwijs moet aanbieden,” stelt Aboutaleb.

Hij noemde daarbij een voorbeeld uit de VS: “Autofabrikant General Motors bepaalt hoeveel medewerkers het de komende jaren nodig heeft, maakt afspraken met scholen over stage- en leerplekken en biedt leerlingen zelfs bijbaantjes. Dat is een hechte samenwerking die ik ook in Nederland graag zie. Het gebeurt al wel, maar het is zeker nog geen gangbare praktijk.”

Samen met OCW-collega Van Bijsterveld schrijft hij momenteel een strategisch plan op dit terrein. Hij kondigde aan dat daar bekostigingsprikkels in worden opgenomen die die aansluiting moeten verbeteren. “Daarmee kunnen we de ene opleiding stimuleren en de andere dempen.” Aboutaleb spreekt zich ook uit over een leven lang leren, waar volgens hem de afgelopen tijd vooral lippendienst aan is bewezen. “Je ziet nu dat het langzaam op gang komt, alleen kan het onderwijs binnen de huidige regels niet aan de vraag naar een leven lang leren voldoen. De studiefinanciering houdt immers op een bepaalde leeftijd op.” Hij ziet dan ook toekomst in het onderbrengen van een scholingsrecht en –plicht in arbeidscontracten. “In de CAO voor de grootmetaal is nu een globale afspraak daarover vastgelegd. Dit lijkt mij het model om een leven lang leren te verwezenlijken, waarbij het onderwijs de opleidingen aanbiedt. Ik zie een grote rol voor de sociale partners om hier verder afspraken over te maken.”

Tevens pleit Aboutaleb voor het loslaten van de tot een “gedrocht” verworden startkwalificatie. “In tijden van hoogconjuctuur wordt iedereen aangenomen, dan is het vasthouden aan zo’n startkwalificatie helemaal niet nodig. Ik denk dat het beter is te streven naar een zo hoog mogelijk opgeleide natie, dat geeft meer flexibiliteit dan vast te houden aan zoiets als een startkwalificatie. Slechts één ding is leidend: het talent van de kinderen zelf. Daar moet je alles uitpersen wat erin zit.”