BaMa-revolutie zet Nederland op de kaart

In zijn omslagartikel ‘die Turbo-Uni’ laat Europa’s leidende opinieweekblad zien hoe het Duitse HO slechts met grote moeite tot hervorming conform ‘Bologna’ weet te komen. “Als de Humboldtiaanse universiteit zou werken, was dat natuurlijk veel mooier geweest. Maar als de randvoorwaarden zozeer veranderd zijn, kunnen we toch moeilijk vast houden aan dat ideaal,” treurt prof. Baumgart die in Bochum voorloper werd met de ombouw van de pedagogiekstudie naar het BaMa-model. Hij moest wel, want slechts 17 % van zijn instroom haalde ooit de eindstreep en dat veelal pas na vele jaren. “Dan kun je niet ‘weitermachen wie bisher.’ “

De klachten over ‘Bologna’ als vijand van de echte academische vorming blijven in Duitsland hardnekkig klinken. Dankzij het federale bestel -met 16 ministers van Onderwijs van de Länder en een relatief onmachtige minister in het bondskabinet in Berlijn- hebben de conserverende krachten veel impact gehouden en dit werkt een vlotte vernieuwing tegen. Voormalig HRK-voorzitter prof. Klaus Landfried heeft daar in zijn essays voor ScienceGuide al vaker de kachel mee aangemaakt. Ook WO-chef Rudolf Steinberg uit Frankfurt am Main doet dit nu: “Akademiche Bildung schliesst eine Berufsorientierung doch nicht aus.” Der Spiegel  noemt deze visie niet zonder reden ‘ein Umsturz’ voor de oer-Duitse universiteit, nu ‘das Studium nicht langer [gilt] als Insel des Geistes.’ Dat studenten voor ECTS-punten college volgen is in het land van Dutschke en Humboldt bijna een cultuurschok, zo blijkt. Dat nieuwe studenten nu gestructureerde curricula en loopbaanbegeleiding krijgen vanaf hun instroom, is ook zo’n ‘Umsturz’. Gejammer over verschoolsing begint al te klinken: gaat het nog wel om ‘Bildung’ of alleen nog om ‘Ausbildung’?

Veel studenten -zeker de actief rond kijkende kosmopolieten- hebben daarom Nederland ontdekt. Der Spiegel  schildert het HO-paradijs dat hen bijvoorbeeld in Maastricht lokt met grazige kennisweiden. Want ons land blijkt geen vluchtheuvel voor Humboldt-nostalgici, maar de plek waar je kunt studeren in een BaMa-stelsel dat wél werkt. En dat bovendien met ‘nieuw leren’ -zoals PGO- weet uit te dagen. “Docenten willen doceren. Dat hebben we ze wel afgeleerd,” zegt CvB-voorzitter Jo Ritzen onomwonden in Der Spiegel. De ‘knallharte’ tentamens in ons land en het BSA zijn voor de Duitsers een bewijs, dat ‘meeliften’ in werkgroepen en onvoldoende inzet in het Nederlandse model snel wordt afgestraft. Ritzen stelt vast dat de studenten van over de oostgrens dat niet willen zien gebeuren: ze zitten meestal in de bovenste 30 % van de tentamencijfers. Der Spiegel   noteert dan ook dat nederland als HO-bestemming wereldwijd begint te trekken, zoals de Saoedi’s in Maastricht bewijzen. Dat de UM reeds nu actief participeert in de opzet van rankings in Duitsland en Europa van ScienceGuide-partner CHE mag dan ook niet verbazen.