Gezocht: Chinees wonderkind

Nieuws | de redactie
23 april 2008 |

Het hoger onderwijs moet geen talentenjacht zijn, maar zich juist richten op de ontwikkeling van talent. “Tegenover het Chinese wonderkind plaats ik daarom de vluchtelingen als potentiële doelgroep van het hoger onderwijs in de toekomst”. Dit stelt Frans Ronteltap van de Universiteit Maastricht. Na ontvangst van mijn wekelijkse nieuwsmail van ScienceGuide klik ik wel eens  door naar de website. Mijn manier om op de hoogte te blijven van ontwikkelingen en opinies op het terrein van kenniseconomie en hoger onderwijs. Zo ook vandaag. Mijn aandacht werd getrokken door een bericht met de titel “De volgende internationaliseringsslag”. Ik lees, (en let vooral op de woordkeuze) “Het Nederlandse hoger onderwijs staat aan de vooravond van een nieuwe internationaliseringsslag. Daarbij gaat het niet meer zozeer om het binnenhalen van buitenlandse studenten, maar vooral om de recrutering van internationaal talent” en …… ”De volgende internationaliseringsfase is een concurrentieslag om internationaal talent.”

Dat soort zinnen laat ik meestal even op me inwerken, want eerlijk gezegd, ik raak er vaak ook een beetje de weg van kwijt. Over wat voor universiteit praten we toch? Wat voor studenten worden hier bedoeld, met welke kenmerken waar we op kunnen letten? Wat moeten we zelf doen doen om dat internationaal talent te interesseren om bij ons te komen studeren, en waarom? Moeten we met een soort Cito-toets in de hand het Chinese platteland gaan afstropen? Naar wat? Kortom, wat is talent?

Het begin van een antwoord is ook te vinden op ScienceGuide. Ik zie een bijdrage met de volgende vraag: “Hoe word je een excellente wetenschapper?” . Ik lees  een verslag van een serie gesprekken van de redactie met enkele (door rectoren voorgedragen) wetenschappers die ongetwijfeld hun sporen hebben nagelaten en dus rolmodel kunnen zijn. Een drietal fragmenten uit het verslag zijn illustrerend voor toon en inhoud van de gesprekken. “Voor succes in de wetenschap hoef je niet absoluut zeker van jezelf te zijn. Integendeel, twijfel is nuttig. Het maakt dat wetenschappers hun resultaten nog eens goed tegen het licht houden en van alle kanten bekijken”, en…….”Typerend voor de wetenschappers die we spraken is hun enorme gedrevenheid, de wens om een zinvolle bijdrage te leveren aan de samenleving, het durven varen op hun eigen intuïtie, en het vasthouden aan persoonlijke doelen, ondanks tegenslagen of eigen beperkingen”, en……..”De competenties die volgens wetenschappers bijdragen aan hun succes hebben betrekking op: sociale vaardigheid, open communiceren, gericht zijn op samenwerking, beheerst risico’s nemen, intuïtie, vasthoudendheid, maar ook flexibel zijn, kansen zien en grijpen, netwerken, profileren enz. Vakinhoudelijke kennis alléén is in de meeste gevallen niet voldoende om succesvol te zijn en daarmee geen doorslaggevende factor, zoals ook een hoog IQ niet hardop genoemd wordt als cruciale factor voor succes.”

Talent voor academisch succes, zo concludeer ik op basis van deze gesprekken, is een wonderlijke, vaak door toeval tot stand gekomen combinatie van overwegend persoonlijke eigenschappen (waaronder intelligentie, maar zeker niet als enige), van sociale vaardigheden en omgevingskenmerken die een stimulerende werking hebben op de ontwikkeling van kennis en vaardigheden.

Internationalisering van ons onderwijs is naar mijn inzicht onlosmakelijk verbonden met een zoektocht naar creatieve oplossingen voor grensoverschrijdende problemen in een steeds complexer wordende wereld. Maar, of het persoonlijk talent van probleemoplossers kan worden opgespoord in een internationale talentenjacht, dat waag ik te betwijfelen.

Als alternatief voor de talentenjacht zou ik kiezen voor een aanpak waarin vooral de ontwikkeling van talent wordt benadrukt, van mensen die daar naar op zoek zijn. Voor de beeldvorming plaats ik tegenover het Chinese wonderkind de vluchtelingen als potentiële doelgroep van het hoger onderwijs in de toekomst. Veel van de eerder genoemde eigenschappen van excellente wetenschappers herken ik in films en boeken over mensen die, om welke reden dan ook, in beweging zijn gekomen, op zoek zijn naar een nieuwe plek die bij hen past, die aansluit bij hun aspiraties. Onze ex- staatssecretaris hoger onderwijs Rutte typeert deze groep in verkiezingstijd schamper als “gelukszoekers”, die we beter buiten kunnen houden. Maar we hebben gelukszoekers nodig. Een open deur, en een open oog voor wat er binnenkomt, in combinatie met een uitdagende academische leeromgeving waarin mensen hun talenten kunnen ontwikkelen, dat is volgens mij de topuniversiteit van de toekomst. Een concurrentieslag, of talentenjacht, daar zie ik niet veel in. Laat anderen maar jagen, het zullen toevalstreffers zijn. Laten wij vooral opletten wat op onze weg komt. En als we iets te bieden hebben vinden de gelukszoekers ons zelf.

Frans Ronteltap
University Maastricht Educational Resource Centre


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK