CDA zet Plasterk voet dwars

Met name de CDA-ministers, onder aanvoering van EZ-minister Van der Hoeven, wezen er op, dat het beleid van differentiatie en de inzet van de experimenten consistent was met het HO- beleid van eerdere kabinetten. Dit had bovendien duidelijk de steun van de Kamer gehad, inclusief de PvdA-fractie onder leiding van Wouter Bos en HO-specialist Tichelaar. Men wees er bovendien op, dat deze lijn al die tijd sterk gesteund was vanuit het ministerie van Financiën, tegen de achtergrond van de lange termijn ontwikkeling van de bekostiging van het hoger onderwijs. De huidige schatkistbewaarder en vice-premier kon dit niet geheel ontkennen in de daarop volgende discussie, vernam ScienceGuide.

Plasterk bleek tamelijk alleen te staan, maar hij meldde ScienceGuide, dat hij ten aanzien van de university colleges over het nut van enige differentiatie al in het voortraject overtuigd was geraakt dankzij een van leden van het Innovatieplatform. Einduitkomst is, dat de university colleges nu toch wel mogen differentiëren en selecteren aan de poort en de experimenten voortgezet worden, al houdt de minister vol dat zij beleidsmatig verder niet tot conclusies zullen leiden.

Plasterks apodictische redenering even later – tijdens zijn speechje voor het LSVB-jubileum – blijkt dan ook een reflectie van de gedachtenwisselingen in het kabinetsberaad te zijn geweest: “Mij stoort het primitivisme in voorstellen alles met prijsprikkels sturen. Waarom zou je studenten meer collegegeld laten betalen voor honoursprogramma’s? Universiteiten hebben die prijsprikkel helemaal niet nodig, want je vecht toch al voor de beste mensen. Als professionals zijn docenten blij als studenten wat extra willen doen. Nu hebben studenten een bijbaan van gemiddeld 12 uur per week. Dat is te doen. Maar als ze meer geld moeten gaan betalen voor een honoursprogramma, moeten ze niet alleen harder studeren, maar ook meer tijd steken in een bijbaantje. Dat kan toch niet?”

Een juistere prijsprikkel zou dan ook zijn om lagere collegegelden te vragen voor een intensieve studie, stelde hij en hekelde zijn opponenten in dit debat als “simplistisch” en “mensen die kennelijk een paar lesjes economie hebben gehad.” Iets duidelijker is nu op welke mensen die uitval mikte. Wat minder wellicht toch op de oorspronkelijke bedenkers van ‘Ruim baan’ als VVD-ers Nijs en Rutte en wat nadrukkelijker op collega’s in de huidige coalitie.

Interessant is dat de minister in deze opvatting dan wel niet zo consistent was ten aanzien van de lijn van zijn eigen partij of coalitie, maar wel ten aanzien van de lijn van Ronald Plasterk. In zijn rol van columnist heeft hij regelmatig de kachel aangemaakt met de differentiatiegedachte en initiatieven als honoursprogramma’s en university colleges: “Ik zou er niet over piekeren mijn eigen kinderen er heen te sturen. Het is een dure crèche voor rijkeluiskinderen. Dat is gezellig, maar dan is het geen wetenschappelijke opleiding. Het is een soort LOI, een fulltime Teleac,” zo duidde hij het trendsettende university college van zijn toenmalige universiteit, de UU.