‘Er zij een Instituut’

Nieuws | de redactie
8 mei 2008 | Met die woorden wilde onze eerste koning, Lodewijk Bonaparte, in 1808 een Nederlandse variant oprichten van het Institut de France, hoedster van de vrije wetenschap. KNAW-president Frits van Oostrom schonk als ‘jarige’ een nieuwe Onderwijsprijs aan ons land. De Akademie gaat jaarlijks studenten die de beste profielwerkstukken hebben gemaakt honoreren met een jaar collegegeld in het aansluitende HO.

Ook hun inspirator-docent krijgt een prijs “als beloning en als prikkel voor excellente prestaties, maar ook als duurzaam eerbewijs vanuit de wetenschap aan een positief onderwijsklimaat.” Van Oostrom herinnerde bij de viering van het 200 jaar jubileum er aan, dat de Akademie daarna niet altijd in goeden doen verkeerde. In 1848-51 wilde Akademie-lid en minister Thorbecke het orgaan zelfs opheffen en liet het uiteindelijk bij een halvering van de subsidie en het wegsnijden van de Schone Kunsten uit het domein van de club. Alle reden voor de Akademie om nu een ‘Geschenk aan Nederland’ te willen geven voor de 200 jaar van voortbestaan en ontplooiing.

Inmiddels zijn er 2800 topwetenschappers uit ons land gedurende hun leven in die 200 jaar lid van de Akademie geweest. Frankrijk gaat inmiddels het idee van De Jonge Akademie van ons land overnemen. “Wat dit betreft is de cirkel rond,” zei prof Frijhoff in zijn analyse van de historie van de KNAW.

Minister Plasterk noemde de prijs “een welkom initiatief”. Hij herinnerde de aanwezigen er even aan, dat hij degene was die enkele jaren geleden binnen de Akademie als eerste het jubileumthema ‘Magie’ had laten vallen. Prof Carlo Beenakker hield een meer geïnspireerd betoog over het wezen van de wetenschap en de magie, nadat in hij vol toga-ornaat uit een kist gegoocheld was door illusionist Hans Klok, die zelden een zo uitvoerig bedekte ‘lieftallige assistente’ gehad zal hebben.

Beenakker noemde het jubileum “de viering van de overwinning van de wetenschap” en wees er op hoe recent en onvanzelfsprekend deze victorie was na tienduizenden jaren van magisch denken over de beheersing van de natuur. Zelfs Newton deed nog aan alchemie, bijvoorbeeld.

Omdat de wetenschap de natuur niet door ‘charisma’ wil onderwerpen aan een eigen logica, maar haar wetten wil begrijpen, volgen en benutten, noemde Beenakker de wetenschap ten diepste bescheiden en dienstig aan de mensheid. De ongekende mogelijkheden, die vanuit de wetenschap zijn ontstaan door de benutting van de natuur en zijn wetten, hebben immers de mensheid veel gegeven en gaan uit van een respectvol begrip van de natuurlijke werkelijkheid en de plaats van de mens daarin.




«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK