Evidence is evidence

“Er vindt in Nederland op veel meer plaatsen onderwijsonderzoek plaats. Denk aan Leiden, Utrecht, Twente, Nijmegen, de Vrije Universiteit en niet te vergeten onze eigen Eindhoven School of Education (ESoE), waar Fontys in participeert. Daar wordt ook ‘evidence’ verzameld. Evidence is evidence,” stelt hij op Fontysonline.

Teune is wel positief over de ontwikkeling van een ‘teachers academy’. ‘Uit recent onderwijsonderzoek van het Kohnstamm Instituut uit Amsterdam blijkt dat onderwijsonderzoek nauwelijks iets te maken heeft met de onderwijspraktijk. De modelmatige manier van onderzoeken levert resultaten op die moeilijk om te bouwen zijn naar de minder modelmatige werkelijkheid van de onderwijspraktijk. We zien dat daardoor veel relevante evidence niet doorkomt naar de docenten. Wanneer een ‘teachers academy’ in deze lacune zou voorzien, is dat pure winst. Overigens heeft Eindhoven School of Education dat ook in zijn doelstellingen staan.’

Eerder analyseerde Teune voor ScienceGuide al de onderwijskundige ideeën van de commissie Dijsselbloem: ““Dijsselbloem pleit voor meer toetsen en meer evidence-based onderwijs. Wel, de evidence wijst erop dat veel toetsen leidt tot oppervlakkig leren. Het stoort me dat er wordt gesuggereerd dat er totaal geen evidence is. Er is evidence, en die ligt voor het oprapen. Zo weten we bijvoorbeeld dat veel toetsen oppervlakkig leren oplevert. In Engeland is onderzoek naar de sciencetoets. Die toets bevordert de kwaliteit van het onderwijs niet. Docenten zijn zo angstig voor die toets dat ze de kinderen gaan drillen. Het effect laat zich raden: kinderen gaan vluchten voor science, en de hoogbegaafden in de klas gaan zich te pletter vervelen.

Men gooit leerlingen op een grote hoop. Het zijn niet allemaal intellectuelen. Degenen die nu over het onderwijs discussiëren, hebben allemaal een goede onderwijscarrière gehad. Dan is het niet erg om toetsen te krijgen. Maar als je niet goed kunt leren, dan is het heel frustrerend om vaak toetsen te moeten doen en steeds maar weer slecht te scoren. Kinderen worden dan voortdurend geconfronteerd met hun eigen falen. Voor dergelijke leerlingen zul je andere vormen moeten bedenken”.

Als lector werkt Teune aan nieuwe leerarrangementen. Hij ontdekte dat onderwijskundige innovatie het beste werkt als je docenten daar in teamverband aan laat werken:

“Ik denk dat docenten best willen vernieuwen, maar je moet ze daarvoor wel hulp bieden. Een topdown-benadering werkt daarbij niet, weten we ook uit onderzoek op Fontys. Als je docenten vertelt wat ze moeten doen, dan zetten ze de hakken in het zand. Anderzijds: als je zaken neerlegt bij teams van docenten, dan willen ze wel. En als je ze individueel feedback geeft, zijn ze enorm geïnteresseerd. Net als bij kinderen, is ook voor docenten feedback de meest efficiënte manier van leren”.

Onder begeleiding van Peter Teune werkt onderwijsadviseur Daniëlle de Boer aan een proefschrift over succes- en faalfactoren bij onderwijsvernieuwingen. Ze kijkt daarbij naar de innovatievoortgang van Fontys over het geheel van de opleidingen. “Er is wel veel bekend over onderwijsvernieuwing, maar vaak gaat het om didactisch onderzoek met heel kleine groepen studenten. Ook zijn er veel effectstudies gedaan naar wat werkt, maar jammer genoeg lees je niet in die studies hoe docenten hun resultaat bereiken. In mijn onderzoek wil ik met name kijken naar de vraag hoe je onderwijsvernieuwingen tot stand kunt brengen in een complexe organisatie. Hoe kun je inhoudelijke vernieuwing koppelen aan de processen die in zo’n grote organisatie lopen? Hoe kom je met het geheel van de instelling op een hoger plan? Daar is nog weinig onderzoek naar gedaan”.