Een stuurse Ben Bernanke
Sylvester Eijffinger viert op Harvard de Commencement Week mee. Fed-chef Ben Bernanke en J.K. Rowling luiden het einde in van het academisch jaar en van zijn eigen USA-sabbatical. En dus ook van zijn weekboek op ScienceGuide. Een laatste verhaal met heftige debatten over de kredietscrisis, de Europese Bank "als onbetwiste winnaar" in de ogen van de topeconomen en een diepgelukkige Potterfan.
Op maandag neem ik in de ochtend de gebruikelijke dosis emails van Harvard en Tilburg in mijn hotel door en ga dan snel naar Littauer om een aantal papers, waaraan ik met mijn co-auteur(s) werk, uit te printen en aan enkele collega’s te geven voor commentaar. Vervolgens ga ik lunchen met mijn collega John Campbell, hoogleraar financiering, te spreken over het European Banking Center (EBC), dat wij in Tilburg aan het oprichten zijn met Thorsten Beck als recent benoemde hoogleraar.
Dat moet een van leidend onderzoekscentra op het gebied van banking & finance gaan worden. John denkt dat het EBC samen met de Financial Markets Group van LSE een van de sterkste onderzoeksgroepen in Europa zal zijn. Vervolgens ga ik naar mijn office bij het National Bureau of Economic Research (NBER), waar ik een afspraak heb met economisch historica Claudia Goldin en arbeidseconoom Larry Katz, die door mijn vroegere REA-collega en het huidige CPB-directeur Coen Teulings uitgenodigd zijn voor een aantal lezingen volgende week over emancipatie, immigratie, innovatie en onderwijs bij het CPB en het Tinbergen Instituut. Die willen dus graag wat meer weten over de Nederlandse instituties.
Zij hebben bij die gelegenheid ook enkele lunches met PvdA- ministers als Bos, Plasterk en Vogelaar. Op mijn vraag waarom zij als deskundigen geen gesprekken met de CDA-ministers Donner en Van der Hoeven, die immers Sociale en Economische Zaken in portefeuille hebben, moesten zij het antwoord schuldig blijven. Wellicht dat er geen tijd voor was in hun overladen programma. Ik informeer Claudia en Larry zo goed mogelijk over onze economische en politieke instituties.
Dinsdagochtend geef ik een lezing over ‘The Causes and Consequences of the Credit Crisis; in de Harvard Faculty Club voor een aantal topondernemers en topambtenaren. Onder heb is mijn oude vriend Alexander Italianer, nu de PSG van de Europese Commissie.
Eigenlijk was het geen echte lezing, maar meer een interactief debat over de oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis. Vooral de verschillende monetaire beleidsreacties van de Federal Reserve System en de Europese Centrale Bank (ECB) worden uitgebreid bediscussieerd met de ECB als onbetwiste winnaar. De geplande drie uren vlogen werkelijk om voordat ik het door had. Dat zijn de leukste lezingen.
Daarna gaan wij gezamenlijk nog bij Grafton Street lunchen. Vervolgens ga ik nog even langs Littauer voor wat besprekingen met (under)graduate studenten. Vanwege het warme en vochtige weer nog even snel langs mijn hotel om mij te verschonen om wederom naar de Faculty Club voor de ontvangst van mijn Tilburgse decaan Kees Koedijk. Hij komt uit New York nog even bij mij langs voor de Commencement Ceremony & Speeches. Ik bied Kees een diner aan in de welbekende Faculty Club en wij bespreken de lopende zaken en het programma voor de komende dagen. Gelukkig kon ik nog toegangstickets voor hem regelen.
Op woensdagmorgen neem ik de red line naar Harvard Square om bij de Coop een belangrijk boek te kopen, voordat ik naar Littauer ga. Het is regenachtige dag, maar ondanks het slechte weer is het een drukte van jewelste vanwege alle reünies en recepties. De Class of 1958 – die zijn nu dus dik in de zeventig – tot de Class of 2007 zijn er allemaal. Daarnaast is Harvard Yard bezaaid met de ouders en overige familieleden van de Class of 2008, die morgen gaat afstuderen en nu al op de foto gaan.
Rond elven komt mijn Tilburgse decaan langs om te kijken of ik wel hard genoeg werk. Dat bleek het geval. Wij gaan gaan even koffie drinken in de Hanson- Mason room op de bovenste etage van Littauer en vervolgens laat ik hem de portretten van de vele beroemde Harvard-hoogleraren in het trappenhuis zien, van Schumpeter to Galbraith. In Tilburg hebben wij in het trappenhuis de portretten van anomieme studenten hangen. In de VS is men trots op zijn bekende hoogleraren.
Chairman Jim Stock biedt Kees en mij een lunch aan in de Faculty Club en vraagt Kees door over de organisatie van de Tilburgse economische faculteit en constateert dat er een aantal zaken in Tilburg efficiënter geregeld zijn dan Harvard, dat nogal centralistisch georganiseerd is. In de middag gaan wij naar de Senior Class Day Exercises met als gastspreker Chairman Ben Bernanke van de Federal Reserve System. Het is wel jammer dat het een zo regenachtige dag is.
Eerst een bijna eindeloze reeks van sprekers van de afstuderende Class of 2008. De laatste voor Ben is het grappigst met zijn opmerking dat Bernanke en J.K. Rowling ‘Children’s favorite masters of fiction’ zijn. Ben kan er niet echt om lachen, maar het publiek des te meer.
Bernanke, zelf uit de Class of 1975, begint veelbelovend met het refereren aan de stagflatie in het midden van de jaren zeventig, maar gaat vervolgens gauw over op het minder gevoelige onderwerp van de productiviteitsontwikkeling. Daar kon de verzamelde pers niet zo veel mee, die dan ook mede door de regen snel afdroop voor het schrijven van hun headlines. Dat deed Ben ook direct na zijn speech. De studenten wilden hem nog een erelidmaatschap van hun Class of 2008 aanbieden, maar hij was al verdwenen in een cordon van veiligheidsmensen.
Donderdag is het vroeg opstaan om op tijd te zijn bij Harvard 357ste Commencement Ceremony. Kees heeft een toegangsticket als senior guest en ik zit bij de faculty op het podium. Rondom negenen begint de processie. Eerst de faculty en daarna de alumni. Zij komen in volgorde van senioriteit, met als eerste een alumnus van de Class of 1939! 69 jaar geleden afgestudeerd en dan toch weer hier opgekomen.
Zo komen zij langs de overige genodigden naar het Tercentenary Theatre, dat de open ruimte tussen de bekende kapel met witte spitstoren en de Widener Library is. Gelukkig is het min of meer droog voor de dertigduizend aanwezigen. Achtereenvolgens worden in rap tempo de diploma’s aan de afstudeerders en gepromoveerden van de Graduate School of Arts and Sciences, de andere graduate schools en Harvard College uitgereikt door de eerste vrouwelijke Harvard President, Drew Gilpin Faust, dat alles onder veel gejuich.
Het sluitstuk vormt een reeks van eredoctoraten aan beroemde wetenschappers, Aga Kahn en natuurlijk J.K.Rowling. Men is duidelijk scheutiger met eredoctoraten dan bij ons in Nederland. Ik loop in de processie van de eredoctores en faculty mee naar Loeb House, waar gerecipieerd wordt. Ik krijg de kans van mijn leven om niet alleen een handtekening van J.K. Rowling met opschrift voor mijn dochter Jackie, maar word ook nog eens met de auteur van Harry Potter op de foto vereeuwigd. Bij mijn dochter kan ik voorlopig niet meer stuk.
Ik ga nog even lunchen met Kees, die daarna snel naar de luchthaven moet voor zijn terugvlucht naar Amsterdam. Hij kan helaas niet de Commencement Speech van J.K. Rowling meemaken.
Die was indrukwekkend. Als afgestudeerd letterkundige en alleenstaande moeder praat zij over de armoede, die zij gekend heeft in het begin van haar schrijverschap. En ze vertelt ook over de loutering die zij daardoor ervaren heeft. Ondanks haar miljardenvermogen is deze vrouw echt zichzelf gebleven en spreekt zij vooral over wat de Harvard alumni voor de wereldgemeenschap kunnen en dienen te betekenen. Zij kreeg dan ook terecht een staande ovatie. Na de klassieke hymne Fair Harvard gaat ieder zijn weegs, meestal naar de talloze recepties, diners en gala’s. Ik ga naar mijn hotel om in te pakken.
Sylvester Eijffinger is hoogleraar Financiele Economie aan de Universiteit van Tilburg en tijdens het voorjaarssemester gasthoogleraar bij Harvard University te Cambridge, MA.
Lees de eerdere edities van Eijffingers belevenissen op de pagina Amerika.
