Kwaliteit in Europees perspectief

De behoefte aan een dergelijk initiatief blijkt groot, onder meer tijdens een bijeenkomst van de excellente universiteiten onlangs aan de ETH in Zürich, waar ScienceGuide zijn plannen presenteerde. Ons medium was al door het Centrum für Hochschulentwicklung (CHE) gevraagd om als mediapartner op te treden voor het bevorderen van discussie over de ‘excellence rankings’. In deze rankings, die in 2007 zijn uitgevoerd voor de bètaopleidingen, komen de Nederlandse universiteiten bijzonder goed uit de bus. Van de 66 excellente universiteiten in Europa staan er 13 in Nederland. Het niveau van het onderwijs in bètavakken op Nederlandse kan zich dus doorgaans meten met universiteiten die al als top bekend stonden, zoals Cambridge en Imperial College.

De excellence rankings bieden tal van aanknopingspunten om de discussie over kwaliteit in het hoger onderwijs te bevorderen. De excellente universiteiten bieden tal van inspirerende voorbeelden van hoe het in het (bèta)onderwijs ook kan. Zij bieden daarom ook belangrijke input voor discussies over de toekomst van het bètaonderwijs. In november organiseert rond het Platform Bèta Techniek een internationale summit rond deze thematiek. In de nieuwe ScienceGuide Europa Newsletter leest u daarover meer.

Leuven 2009

Maar we kijken verder. 2009 wordt een belangrijk jaar voor de Europese discussie over het hoger onderwijs. In 1999 kwamen de Europese ministers van Onderwijs in Bologna overeen om in het hoger onderwijs samen te werken aan transparantie, vergelijkbaarheid en kwaliteit, onder meer door in alle landen het bachelor-masterstelsel in te voeren. In 2009 komen de Europese ministers van onderwijs opnieuw bijeen, ditmaal in Leuven. Onder voorzitterschap van de Benelux zullen ze daar de balans opmaken van tien jaar BaMa. Welke stappen zouden er nu gezet moeten worden.

Plasterk en Vandenbroucke hebben zich beide al in de discussie gemengd. Plasterk heeft er al verscheidene malen op gewezen dat het bachelor- mastersysteem in Nederland niet volledig is doorgevoerd. Hij noemt daarbij de ‘zachte knip’ tussen bachelor en master als voorbeeld. Het is niet goed als je al aan je master kunt beginnen terwijl je je bachelor nog niet af hebt, zo vindt hij. Universiteiten die dat toestaan hebben niet werkelijk het bachelor-masterstelsel ingevoerd, maar simpelweg hun doctoraalprogramma’s in tweeën gesplitst. Deze week heeft de SP hem daarover nog eens kritisch bevraagd.

Zwakke HO-integratie

De Vlaamse onderwijsminister Frank Vandenbroucke zette onlangs op een conferentie in Gent zijn visie op het Europese hoger onderwijs uiteen: “Europe should cherish and celebrate its diversity also in higher education. The future does not lie in everyone pretending to do the same thing, neither in ‘academic’ nor in ‘vocational’ drift. Mission differentiation seems to be a much more promising avenue of development, contributing to the overall performance of the system as a whole.”

Vandenbroucke wees er daarbij wel op dat “the integration of the European higher education area is still rather weak and its global potential not yet realised. A considerable number of countries have joined the process later on, and some of them even quite recently, which challenges these countries to catch up with the forerunners. Furthermore, the specific attributes and values we rightly assign to European higher education, presuppose that these values are shared and hence require a strong integrative perspective.”

U leest hier zijn rede op het seminar in Gent van 20 mei, waarin hij ingaat op de hoofdlijnen voor de toekomst en ingaat op de betogen van onder meer Frans van Vught en Simon Marginson, de auteur van de veelbesproken OESO-review van het HO in ons land.