Wetenschap en Presencing

Nieuws | de redactie
4 juni 2008 | Onze manier van denken wordt voor velen van ons sterk door gewoontes en aannames en door goed- en afkeuring van de omgeving bepaald. Durven creëren en nieuwe wegen inslaan betekent echter veelal loslaten van al dan niet geformaliseerde, “externe” zekerheden, loslaten van het denken vanuit begrenzingen van het bestaande. Ook het opgeven van begrenzingen in de wetenschap stelt u in staat uw eigen agenda en uw eigen doelen te herdefiniëren als onderdeel van een groter geheel.

Daarmee kunt u uw oriëntatie breder, integraler of, als u dit woord wilt gebruiken, holistischer maken. Peter Senge et al hebben voor dit gezichtspunt op leven en werk het begrip ‘presencing’ geïntroduceerd. De auteurs beschrijven hiermee de keuze voor een bewuste participatie in een groter veranderingsveld, waarin men zonder vooringenomen te zijn openstaat voor ideeën van anderen. Hiervoor interviewden zij 150 wetenschappers en sociale zakelijke ondernemers.[1]

Een praktisch voorbeeld van wat een wijziging van gezichtspunt oplevert, zien we bij de onderneming AVR. Het bedrijf AVR in Rotterdam (Afvalverwerking Rijnmond) is gestopt zichzelf als afvalverwerkingsbedrijf te zien heeft zichzelf geherdefinieerd als een grondstoffen- en energieleverancier. Kortom, het bedrijf heeft een nieuw gezichtspunt over zichzelf gecreëerd. Natuurlijk blijft AVR afval verwerken. Maar het heeft zichzelf in een veel bredere en nieuwe context geplaatst. AVR heeft zijn eigen waarde via deze heroriëntatie als het ware verinnerlijkt. Daarmee komt AVR in de nieuwe fase van een steeds diepere leerervaring. Daarmee zal ook de economische waarde van deze onderneming direct anders beoordeeld worden.

Zou dit idee van ‘presencing’ ook toepasbaar zijn voor de vele hokjes waarin de wetenschappelijke activiteit en de wetenschappelijke studie zichzelf hebben georganiseerd?

Twee voorbeelden. De economische wetenschap werkt nog steeds met een toegevoegde waardebegrip die bij de bepaling ervan geen rekening wordt gehouden met zaken als daling van (fossiele) voorraden en luchtkwaliteit. Als u uw auto total loss rijdt is dat bijvoorbeeld volgens het economisch begrippenkader ‘goed’ voor de economie want goed voor de waardetoevoeging. Zou het zo kunnen zijn dat dank zij deze blinde vlek het begrippenkader van de economische wetenschap heeft bijgedragen en nog steeds bijdraagt aan milieuvervuiling en klimaatverandering?

Een mooi voorbeeld waar we gedwongen worden in een bredere context te kijken is de opkomst van groene brandstoffen waardoor veel mensen geen voedsel meer kunnen kopen vanwege de gestegen voedselprijzen.

In de digitale wereld is het veel gemakkelijker en goedkoper om als student of wetenschapper nieuwe netwerken over wetenschappelijke disciplines heen te vormen om geïnspireerd en verbonden met de omgeving vanuit een nieuw gezichtspunt en de bredere context nieuwe initiatieven te starten. Internet helpt om ‘collectieve intelligentie’ rond een bepaald thema te organiseren. Dat vraagt wel om onderzoekers en studenten die hun wetenschappelijke activiteit in een groter geheel durven plaatsen en verantwoordelijkheid durven nemen voor de bredere context. Ik hoop dat studenten deze context zullen opzoeken en deze grensoverschrijding in de opbouw van hun studie zullen afdwingen. Een kwestie van verantwoordelijkheid nemen.

Durft u buiten uw hokje te stappen?



[1] Peter Senge et al, Presence, een ontdekkingsreis naar diepgaande verandering in mensen in organisaties, Nederlandse editie,SDU Uitgevers bv, den Haag, 2006


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK