Kinderopvang ten koste van kennis?

Koopkracht gezinnen

In de sociaaleconomische zeshoek wordt naarstig gezocht naar dekkingen voor zulke gaten op OCW, ook al omdat deze zowel de koopkracht als de lastendruk van gezinnen ernstig kunnen verslechteren, in een periode dat deze alom reeds grote onzekerheid bij consumenten oproept. Al voor de zomer klonken zeer sombere geluiden hierover vanuit ambtelijke kring.

De oplossing van minister Bos van Financiën van toen blijkt nu al honderden miljoenen tekort te schieten. De commissie Bakker kwam bovendien met strikte aanbevelingen tot aanzienlijke extra uitgaven en kosten voor kinderopvang om de arbeidsmarkt extra te flexibiliseren, zulks om een soepeler ontslagrecht onnodig te doen zijn. De bereidheid om elders in begrotingen te snijden voor OCW-perikelen is na de gang van zaken rond de lerarensalarissen en ‘gratis schoolboeken’ relatief beperkt.

Koekoeksjong

De kinderopvang leek bij de formatie een aanzienlijke versterking van de rol van OCW en van de PvdA- bewindslieden in de coalitie. Het departement zou nadrukkelijk ontwikkeld worden tot het ministerie van jeugd, emancipatie en vorming. Maar al snel bleek het een koekoeksjong, dat de financiële ruimte en aandacht van de bewindslieden opslokken ging. Dit werd verhevigd doordat minister Plasterk zich primair als emancipator wilde profleren en zijn partij onberaden beloften had gedaan over kosteloosheid van de opvang ter wille van de soepele arbeidsparticipatie van vrouwen. De PvdA-ministers in de zeshoek –Bos en Plasterk- weten op dit gevoelige punt dan ook hun politieke geloofwaardigheid in het geding. Door de commissie-Bakker is het bovendien direct verbonden geraakt aan het explosieve thema van de versoepeling van het ontslagrecht.

Vanuit de ambtelijke leiding van OCW zijn verschillende CvB’s daarom reeds gewaarschuwd, deze zomer nog nadrukkelijker. De voorziene investeringen in kennis moesten zij vooralsnog maar niet te gretig in hun meerjarenramingen verwerken. Dat dit signaal is opgepikt blijkt onder meer uit de versnelde bezuinigingsoperaties binnen instellingen als de UvA, UU en Leiden, onder meer om onzekere onderzoeksinkomsten reeds nu stevig te ondervangen. Ook snelle ingrepen binnen Fontys en INHolland laten zien dat de colleges het risico van verdere tegenvallers vanuit OCW liever voor zijn en zij hun instellingen, zo nodig versneld, financieel verstevigen willen.