Overheid verantwoordt zich ontoereikend

Hoogleraar Accountancy Aad Bac gaat na een academische loopbaan van 35 jaar met emeritaat en noemt de ontwikkelingen van de afgelopen twee decennia in de externe verslaggeving en accountantscontrole binnen de publieke sector een ‘rekenschapsdans’ . Er zijn stappen vooruit gedaan, maar ook stappen achteruit en opzij en passen op de plaats.

Een stap vooruit die de rijksoverheid nog zou moeten doen, is wat Bac betreft het overnemen van de werkwijze van provincies en gemeenten. Hun verslaggeving is inzichtelijker en gebruikersvriendelijker. Er zijn nog te veel onnodige verschillen tussen de verslaggeving van de verschillende overheidslagen.

Daarnaast is er volgens Bac te weinig aandacht voor de kwaliteit van de overheidsverslaggeving. Zo bestaan er geen criteria voor het opstellen van de jaarrekening met betrekking tot het kwaliteitsniveau daarvan. Er zijn wel toetsingscriteria opgesteld door de Algemene Rekenkamer, die vervolgens ook door de opsteller van de jaarrekening worden gehanteerd, maar eigenlijk zou de overheid als opsteller eigen kwaliteitscriteria moeten ontwikkelen.

Een ander voorbeeld: de zogenaamde in control statements die steeds meer in zwang komen, zouden door het management moeten worden gedaan. Maar Bac heeft de indruk dat de interne accountant soms eerst gevraagd wordt of de in control statement kan worden afgegeven, terwijl de accountant die slechts zou moeten verifiëren. “Als men het oordeel van een accountant nodig heeft om een in control statement te doen, toont men juist aan niet in controle te zijn”, aldus de hoogleraar. In een in control statement verklaart de verantwoordingsplichtige (bijvoorbeeld een ministerie) dat hij de bedrijfsvoering onder controle heeft en eventuele problemen dus kan afvangen en corrigeren.

Aan de hand van veertig stellingen verschaft Bac bovendien inzicht in de noodzakelijke verschillen in verslaggeving tussen de private en de publieke sector. Aangezien de overheid geen winst tot doel heeft, maar een optimale besteding van belastinggeld, zijn die er te over.