Oxford in conflict om fondsenwerving

Tijdens de CASE- conference in Brighton (zie het verslag hier ) vroeg Young Dawkins, Vice–Principal ‘Development and Alumni’ van de Universiteit van Edinburgh, aandacht voor een uitermate kritiek incident dat zeer onlangs aan de Universiteit van Oxford heeft plaats gevonden.

Op 29 juli j.l. maakt het persbureau van Oxford melding van onenigheid tussen Pro-Vice- Chancellor Jon Dellandrea en de voorzitter van de Oxford-fondsenwerving campagne in de Verenigde Staten, Michael Moritz. Er wordt in het bericht aangekondigd dat “ … Dr. Dellandrea in de herfst van 2008 zijn post in Oxford zal verlaten om als internationaal adviseur voor universiteiten aan het werk te gaan”.

Tot 2004 kende de bijna 900- jarige Universiteit van Oxford de traditie dat zij haar Vice-Chancellor (te vergelijken met de functie CvB- voorzitter) uit haar wetenschappelijke geledingen rekruteerde. Vanwege de nadelen die aan deze continuïteit kleefden, koos de academische gemeenschap ervoor om voor de periode 2004 – 2009 als Vice-Chancellor ‘iemand van buiten’ aan te trekken. Hierdoor zouden de kansen stijgen dat een aantal noodzakelijke vernieuwingen succesvol zou kunnen worden voorbereid en geïmplementeerd.

Voorzitter uit Nieuw-Zeeland

De nieuwe Vice-Chancellor was John Hood die in 1952 in Nieuw Zeeland is geboren en die aldaar werkzaam was. In 1999 werd Vice-Chancellor van de Universiteit van Auckland, die steeds meer last had gekregen van haar functioneren als een ivoren toren. Hij slaagde erin om bij afnemende financiering door de regering, nieuwe aanzienlijke geldbronnen aan te boren; ook creëerde hij samenwerkingsverbanden met top-universiteiten en met het bedrijfsleven.

Kort na zijn aantreden in Oxford stelt hij de invoering van een aantal vernieuwingen in. Zo wil hij de traditie van volledig zelfbestuur wijzigen door mensen van buiten hierin een wezenlijke stem te geven. Dit was al de gangbare praktijk bij de universiteiten in het Verenigd Koninkrijk, met uitzondering van de Universiteit van Cambridge. Hood moest zich uiteindelijk neerleggen bij de uitkomst dat de mensen van buiten een minderheid zouden blijven vormen. Wel haalde hij begin 2005, als zijn rechterhand en Pro-Vice- Chancellor een fondsenwerver naar Oxford die internationaal al jaren als rolmodel fungeerde.

Dit was Jon Dellandrea, een Canadees expert inzake alumni-relaties en fondsenwerving. In Toronto bijvoorbeeld haalde Dellandrea meer dan 1 miljard dollar binnen. In mei van dit jaar melde hij dat Oxford een campagne zou doen om $ 2,5 miljard te werven, waarvan al bijna $1 miljard in kleinere stappen was verwezenlijkt. De leiding van de universiteit nodigde alumnus Michael Moritz uit als voorzitter voor de campagne in de Verenigde Staten.

Een kritische donateur

Moritz had in Amerika een indrukwekkende loopbaan ontwikkeld op het terrein van venture capital investment in bedrijven als Google en YouTube. In zijn nieuwe functie kondigde hij in juni een donatie van ruim $50 miljoen aan te kondigen ten gunste van Christ Church College, een van de grootste donaties ooit aan een Britse universiteit gedaan. Bij die gelegenheid liet Moritz wel een kritisch geluid horen: “Ik heb Christ Church erop gewezen dat ondanks haar goede pogingen, nobele bedoelingen en harde werk, haar gelden mijns inziens op een veel betere manier dienen te worden beheerd”.

Dit leidt tot rumoer binnen het college van bestuur van Oxford. Enkele dagen later volgt de aankondiging dat Dellandrea in de herfst de universiteit zal verlaten. Hij is in de zomer al niet meer op zijn post teruggekeerd. Collega’s van Dellandrea, zoals Young Dawkins van de Universiteit van Edinburgh, reageren geschokt en verontwaardigd. Er zou sprake zijn van een kritiek incident. Maar is dit wel zo? Of is er eerder sprake van een organisatie in crisis? Op dit laatste doelt Robert Prichard, die als Vice-Chancellor vele jaren succesvol heeft samengewerkt met Jon Dellandrea aan de Universiteit van Toronto. Hij toont zich kritisch tegenover het universiteitsbestuur van Oxford waarvan hij zegt dat dit “een rol kan hebben gespeeld in Dellandrea’s beslissing om de universiteit te verlaten”.

Lessen uit het conflict

Wat is namelijk cruciaal voor een succesvolle fondsenwerving? Geert Sanders zegt dat het “hier de duurzame samenwerking tussen de college-voorzitter, de campagne- voorzitter en de directeur fondsenwerving betreft; een samenwerking die wordt gedragen door de leden van de organisatie.” (zie figuur)

In Oxford kan men zien dat dit niet goed van de grond kwam. Vice-Chancellor John Hood was binnengehaald als de man die een aantal noodzakelijke, grote veranderingen zal realiseren. Zodra hij hiermee een begin maakte, vond hij een meerderheid van de academische gemeenschap tegenover zich en deze stroeve verhouding veranderde niet. Hood werd gedoogd en in november 2007 kondigde hij aan dat hij tot september 2009 zijn functie zal uitoefenen. Met deze zo vroegtijdige aankondiging wilde hij Oxford alle gelegenheid geven om naar een opvolger op zoek te gaan.

Vanuit deze moeizame positie haalde hij Dellandrea vanuit Toronto naar Oxford en aan hem werd de portefeuille fondsenwerving en externe relaties toevertrouwd. Diens voortvarende aanpak vormde voor de academische gemeenschap een nieuw initiatief vanuit de leiding dat grote weerstand opriep. Deze aanpak stond haaks op ongeschreven regels zoals ‘wij hebben aan onszelf genoeg’, ‘wij hoeven niet aan buitenstaanders verantwoording af te leggen’, ‘ingrijpende veranderingen zijn niet nodig, wij bestaan immers al bijna 900 jaar”.

Hierdoor kwamen Hood en Dellandrea in een gezamenlijk isolement te verkeren. Zij lijken zich niet ervan bewust te zijn geweest, dat zij voor het welslagen van het door hen genomen nieuwe initiatief een gedegen draagvlak in de organisatie nodig hadden. Hieraan konden binnenkomende grote donaties niets verhelpen.

Kon het daarom gebeuren dat Michael Moritz, een campagnevoorzitter die zijn vermogen had opgebouwd uit succesvolle investeringen, een reeds bedreigd evenwicht in de Universiteit van Oxford, transformeerde tot een crisis?

Geert Sanders werkt als strategisch adviseur op het terrein van relatiegerichte fondsenwerving voor een aantal Europese universiteiten en culturele instellingen. Als directeur van de Stichting Ubbo Emmius Fonds van de RuG introduceerde hij tussen 1998 en 2007 de relatiegerichte fondsenwerving in Nederland. Van 2001 tot medio 2007 was hij lid van de Board of Trustees of CASE. Vanaf 2005 werkte hij hierin samen met Jon Dellandrea.