Een mijlpaal in de scheikunde

BSE (Boviene Spongiforme Encefalopathie), ook bekend als de gekkekoeienziekte, was veelvuldig in het nieuws in de jaren ‘90. BSE zou bij mensen de fatale ziekte van Creutzfeld-Jakob tot gevolg kunnen hebben. Deze ziektes zouden veroorzaakt worden door prionen, normaal gesproken onschadelijke eiwitdeeltjes die normaal in de hersenen voorkomen, die in staat bleken om de structuur van andere moleculen in het eiwit te veranderen.

Hoe dit precies werkt, is nog steeds onbekend. Wetenschappers hebben als vermoedelijke dader glycosylphosphatidylinositols(GPI’s) op het oog. Dit zijn residuen van suiker en vet en ‘familie’ van de prionen. Deze GPI’s zouden onschadelijke prionen destructief maken door ze te ‘verankeren’ aan hersencellen. Naast het tot stand brengen van deze ‘anchor prions’ zouden ze andere prionen aanmoedigen om hun structuur te veranderen. Seeberger: “Simple prions do not cause illness without anchoring. Consequently, it is essential for prion research that prions can be analyzed with GPI anchors”. Dat laatste hebben de Duitsers en Zwitsers voor elkaar gekregen.

Het ETH-team maakte een kunstmatig ‘CPI-anker’ en de onderzoekers van de Technische Universität München vervaardigden onder leiding van professor Christian Becker de synthetische prion. De hechting van beide resultaten bleek een juiste weergave van de werkelijke constructie te zijn. Met deze fabricage is het mogelijk om preciezer onderzoek te verrichten. Wellicht kan zo daadwerkelijk vastgesteld worden of de GPI’s de grote boosdoeners zijn. Seeberger verklaart dat hij dit werk niet zelf op zich zal nemen: “This is up to the prion researchers under Prof. Adriano Aguzzi at University Hospital Zurich, to whom we can now offer the appropriate tool through our molecules.”

Lees ook het interview dat Scienceguide had met ETH-rector Heidi Wunderli-Allensprach en het portret dat ScienceGuide maakte van het excellente bètaonderwijs aan de ETH Zürich.