Plasterk wil Europees HO-beleid

Plasterk begon met een betoog, waarin zijn gebruikelijke euroscepsis doorklonk:  “Wij Europeanen moeten terughoudend zijn in het creëren van een Europees onderwijsbeleid. We moeten bijvoorbeeld oppassen om Europese benchmarks te creëren op het gebied van bijvoorbeeld drop out rates of het aantal mensen in hoger onderwijs. Ik weet namelijk niet of dat zinvol is.” Maar de minister geeft nu ook aan dat een hoogwaardige kennissamenleving niet zonder internationale benchmarks en ‘lessons learned’ kan:  “Natuurlijk kun je van elkaar leren, maar niet alleen van Europa, ook bijvoorbeeld van de Verenigde Staten. Daarom vind ik subsidiariteit heel belangrijk: doe op een laag niveau wat kan, doe op hoog niveau wat moet.”

3 ambities voor na Bologna 
Op één terrein hebben we echt een goed Europees beleid nodig: het universitaire systeem. Voor wat betreft ‘na Bologna’ heb ik daarbij 3 ambities:
 
– Kwaliteitszorg en accreditatie. Nederland en Vlaanderen hebben elkaars kwaliteitszorgsysteem al erkend, het zou mooi zijn als ook op Europees niveau een kader daarvoor geformuleerd kan worden.
– Transparantie. HO-instellingen moeten laten zien wat ze doen, wie waarin goed is en op welk niveau. Transparantie moet gecombineerd worden met accreditatie gecombineerd worden om bij het derde, belangrijkste punt te komen:
– Mobiliteit. Daar moeten kwaliteitszorg, accreditatie en transparantie toe leiden. Studenten stemmen namelijk met hun voeten. Ze kijken naar hun eigen carrière. Regeringen moeten niet proberen excellente centra te creëren. Dat is een Sovjet benadering, dat werkt  niet. Dan ben je altijd te laat. Excellentie ontstaat door spontane aggregatie.

Je kunt als regering wel ervoor zorgen dat je excellentie niet tegenhoudt. Mobiliteit is daar een aspect van. Een ander punt is het aanpakken van hiërarchie. Veel wetenschappers in Europa bereiken pas leidinggevende posities als ze 55 zijn en hun meest creatieve jaren achter hen liggen. Daarom moeten we ook goed zorgen voor wetenschappers aan het begin van hun carrière en daar zijn we dan ook mee bezig”.
 
Wiki als gratis schoolboek?
Plasterk voelde zich duidelijk thuis in het gezelschap waar hij sprak. Hij vertelde hoe hij als minister van hoger onderwijs denkt over de gratis schoolboeken. “In de eerste plaats kun je je afvragen waarom we allemaal rondlopen met stapels boeken die van bomen gemaakt zijn. In mijn vorige carrière heb ik mij ook verzet tegen copyright in de wetenschap. Vanuit mijn achtergrond ben ik een probleemoplosser. Collega’s in het kabinet zeggen dat ook tegen mij.

Mijn oplossing hier: waarom creëren we niet een wiki voor het academisch onderwijs, waarin al het cursusmateriaal en de examens staan? Natuurlijk kost het tijd en geld, maar het is te doen. Iedere docent kan dan zijn studenten laten zien waar op de wiki zijn cursus en zijn examens staan. En daarbij hoeft niet iedereen dezelfde visie te hebben. Boeken met verschillende visies over evolutie mogen bijvoorbeeld, mits maar duidelijk is welke visie van wie komt”