Expertise voor alternatieve conflictoplossing bijeen

De laatste jaren zijn de rechtspraak en andere vormen van conflictoplossing volop in beweging. Zo ligt het gezag van traditionele rechtelijke instituties onder vuur en moet de nationale rechtspraak zich heroriënteren op haar werkwijze en organisatie. Tegelijkertijd wint rechtspraak op internationaal vlak aan prestige, getuige de vestiging van verschillende internationale gerechtshoven in Den Haag.
 
Alternatieven
Steeds vaker wordt bij nationale en internationale conflicten ervan afgezien om het pad van het recht te bewandelen. Zo heeft mediation, waarbij conflicterende partijen samen naar afspraken toe moeten werken, de laatste jaren een ware vlucht genomen. Bij echtscheidingen waarbij kinderen betrokken zijn, is het inmiddels zelfs verplicht gesteld. Bij de overheid, de media en bijvoorbeeld bij verzekeringsmaatschappijen vervullen ombudsmannen veelal een bemiddelende functie voor burgers en klanten. Volkstribunalen en waarheids- en verzoeningscommissies, zoals in Zuid-Afrika na het apartheidsregime, zijn op hun beurt erop gericht partijen met elkaar te verzoenen. Maar wat zijn nu de voor- en de nadelen van deze alternatieven ten opzichte van internationale tribunalen?
 
Multidisciplinair onderzoek
In het multidisciplinaire Montaigne Centrum voor Rechtspleging en Conflictoplossing hebben zich onder meer juristen, bestuurskundigen, historici en sociale wetenschappers van de Universiteit Utrecht verenigd. Zij werken nauw samen met organisaties zoals de Raad voor de Rechtspraak, het Hague Institute for Internationalization of the Law, de Commission for the efficiency of justice van de Raad van Europa, de Rechtbank Utrecht en het Ministerie van Justitie. Voorbeelden van dergelijke onderzoeksverbanden zijn het onderzoek naar het Europees arrestatiebevel in samenwerking met de Raad voor Europa en een onderzoek naar de internationalisering van hogere gerechtshoven.
 
Montaigne
Het Montaigne Centrum voor Rechtspraak en Conflictbeheersing dankt zijn naam aan de veelzijdige zestiende-eeuwse Franse jurist en humanist Michel de Montaigne. Montaigne was naast rechter en burgermeester ook een begenadigd schrijver. Zijn kritische essays, geënt op zijn ervaringen als magistraat en zijn buitenlandse reizen, vormen ook vandaag de dag nog een bron van inspiratie voor een objectieve en zakelijke rechtspleging. Na Descartes en Belle van Zuylen dus een nieuwe loot aan de boom van de Utrechtse inspiratie uit Franse belles lettres.