Giuliani’s gelijk bewezen aan RUG

Het onderzoek geeft een boodschap aan beleidsmakers, stellen de onderzoekers: ruim straten op, haal graffiti weg, en zorg dat een omgeving laat zien dat normen en regels worden nageleefd. Midden jaren negentig startte de politie in New York de ‘quality of life campaign’, gericht op de bestrijding van kleine criminaliteit. Graffiti en sporen van vandalisme werden verwijderd, straatvuil werd opgeveegd, dit alles vanuit het idee dat een wanordelijk omgeving aanzet tot wangedrag. En met succes: de misdaadcijfers voor kleine criminaliteit daalden. Een theoretische onderbouwing en bewijs ontbrak echter voor dit idee dat ook wel de “Broken window theory” wordt genoemd.

Verbodsbord

Het negatieve effect van signalen van normovertredend gedrag blijkt uit experimenten uitgevoerd door drs. Kees Keizer, prof. dr. Siegwart Lindenberg en dr. Linda Steg, allen verbonden aan de faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen.  In een eerste experiment werd een situatie waarin een muur in een steeg met graffiti beschilderd was, vergeleken met de situatie waarin de muur netjes schoon was. In beide gevallen hing er een graffiti-verbodsbord op de muur. Aan het stuur van fietsen die in de steeg gestald stonden, werden op een middag een reclamefoldertje gehangen. In de situatie van de met graffiti bespoten muur gooit 69 procent van fietsers de folder op de grond, bij een schone muur is dat slechts 33 procent.

Geen doorgang

In een ander experiment werd een parkeerplaats afgesloten met een half openstaand hekwerk. Aan het hek hing een bord ‘geen doorgang, omlopen voor de ingang’ plus een bord ‘geen fietsen vastmaken aan het hek’. Dit  leverde eenzelfde soort resultaat op. Als er toch fietsen aan het hek vaststaan, glipt 82 procent van de mensen door het hek om snel bij hun auto te zijn. Zonder vastgemaakte fietsen is dat slechts 27 procent.

Vijf euro

Dat het negatieve effect van een dergelijke omgeving zelfs aan kan zetten tot ernstiger vergrijpen zoals stelen, bleek uit een experiment waarin een envelop half uit een brievenbus hangt. Door een venster is duidelijk te zien dat er een briefje van vijf euro in zit. Bij graffiti op en rond de brievenbus steekt 27 procent van de voorbijgangers het geld in eigen zak, zonder graffiti doet slechts 13 procent dat.

De onderzoekers hadden het geobserveerde effect verwacht, maar zijn wel verrast door de grootte van de verschillen. De positieve boodschap van het onderzoek is dat normen en regels veel invloed kunnen hebben op gedrag, mits je zorgt dat de normen en regels worden ondersteund door de omgeving.