Investeren in 20 jaar astronomie toekomst

De routekaart identificeert en prioriteert de mogelijke nieuwe faciliteiten en investeringen over het hele observatiespectrum, van radiogolven tot gammastraling en van zwaartekrachtsgolven tot kosmische deeltjes. Naast uitbreiding met nieuwe faciliteiten zoals de European Extremely Large Telescoop (E-ELT) en de Square Kilometre Array (SKA) hebben ook de uitbreiding van bestaande faciliteiten, onderwijs en voorlichting een plek in dit implementatieplan.

De roadmap kwam tot stand via Astronet, een door de Europese Commissie ondersteund samenwerkingsverband van de grootste subsidie-organisaties van Europa, waaronder de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Alle Europese astronomen kregen de kans om via bijeenkomsten en een internetforum hun bijdragen te leveren aan dit document. Het resultaat is een plan dat wordt gedragen door astronomen uit alle Europese landen. NWO Exacte Wetenschappen was een van de drijvende krachten achter dit unieke overlegproces. Alle betrokken financieringsorganisaties hebben zich gecommitteerd aan de routekaart en gaan deze gebruiken als leidraad voor toekomstige financieringsbeslissingen. Astronet houdt binnen het proces de rol van coördinator en zorgt voor tussentijdse evaluaties en bijstellingen van de documenten.

Op dit moment beleeft de astronomie een gouden eeuw aan fundamentele en spectaculaire ontdekkingen. De Europese sterrenkunde staat wereldwijd aan de top dankzij 50 jaar van intensieve samenwerking. Zij beheert ‘s werelds meest succesvolle sterrenwachten zoals de Very Large Telescope in Chili en de radiosterrenwacht  in Westerbork en investeert in nieuwe aardse en ruimte-observatoria, zoals Lofar, ALMA, Herschel en Rosetta. De Europese astronomie wil haar huidige toppositie behouden en verder versterken.

De faciliteiten en instrumenten voor sterrenkundig onderzoek worden steeds groter en duurder. Dit was de aanleiding voor de Europese geldschieters in het astronomisch onderzoek om een breed gedragen visie- en implementatieplan te ontwikkelen. Het ingezette traject moet leiden tot betere en efficiëntere afstemming binnen Europa. De ‘science vision’ uit 2007 zette de belangrijkste wetenschappelijke vragen op een rij, variërend van donkere energie tot leven op andere planeten. Het document geeft een overzicht van de vereiste faciliteiten om deze onderzoeksvragen te beantwoorden. De routekaart die vandaag wordt gepresenteerd, bouwt hierop voort en geeft duidelijk de weg aan naar de gestelde doelen.

Op 8 december wordt de roadmap in Nederland gepresenteerd, tijdens het congres Parallelle Werelden van NWO Exacte Wetenschappen.