Minder bureaucratie bij Vici-beurzen

Dit jaar schreven 162 onderzoekers een beknopte vooraanvraag voor een Vici-subsidie. NWO nodigde 68 onderzoekers uit om hun aanvraag verder uit te werken. De onderzoekers moesten hun voorstel mondeling toelichten voor een beoordelingscommissie. Op basis van internationale en nationale adviezen werden uiteindelijk dertig voorstellen voor honorering geselecteerd. Onder de geselecteerde kandidaten bevonden zich vijf vrouwen. 30 projecten werden gehonoreerd. Het gaat om de volgende projecten:

Het geslacht van je hersenen
Dr. J. (Julie) Bakker (v) 01-09-1968, NIN – Vakgroep Psychiatrie en Neuropsychologie
Hoe komt het eigenlijk dat je je man of vrouw voelt en dat je je aangetrokken voelt tot het ene geslacht en niet het andere? Zit dat in je genen? Wordt dat geprogrammeerd tijdens de vroege ontwikkeling door geslachtshormonen?

Hoe je categorieën bouwt
Prof. dr. P.P.G. (Paul) Boersma (m) 15-11-1959 Sint Nicolaasga, UvA – Taalwetenschap
De mens heeft veel onbewuste kennis over zijn wereld en zijn taal. Je hersenen slaan die kennis op als duizenden ‘categorieën’ en verbanden daartussen. De onderzoekers analyseren hoe het lerende kind de taalcategorieën construeert uit de hem omringende spraak.

Samenwerkende eiwitten Bolhuis
Prof. dr. P.G. (Peter) Bolhuis (m) 18-06-1968, UvA – Computational Physics and Chemistry
Eiwitten zijn veelzijdige moleculen die door samenwerken allerlei biologische structuren kunnen opbouwen. Tijdens het samenwerken veranderen de eiwitten vaak van vorm. De onderzoekers gaan met nieuwe krachtige simulaties dit onbekende proces uitzoeken. Dit zal bijvoorbeeld leiden tot beter begrip van ziekten als Alzheimer en Parkinson, maar ook tot de ontwikkeling van nieuwe duurzame materialen.

Integrated quantum photonic technologies
Prof. dr. A. (Andrea) Fiore (m) 31-01-1970, TU/e – Technische Natuurkunde
Bankgegevens kunnen intrinsiek veilig via internet worden verzonden door de individuele bits te coderen als een quantumtoestand van één enkel foton. In dit project worden miniatuur optische schakelingen ontwikkeld die één enkel foton kunnen genereren, manipuleren en detecteren.

De evolutie van griepvirussen voorspellen
Prof. dr. R.A.M. (Ron) Fouchier (m) 13-10-1966 Tilburg, Erasmus MC – Virologie
Griepvirussen evolueren razendsnel om aan ons afweersysteem te ontsnappen. De onderzoekers gaan deze biologische veranderingen van griepvirussen in relatie tot ons afweersysteem nauwkeurig in kaart brengen. Zij willen ‘Darwins evolutietheorie zo beter begrijpen en zelfs de evolutie van griepvirussen voorspellen.

Playing Politics: Japanese techno-culture and the Future
Prof. dr. C. (Chris) Goto-Jones (m) 29-12-1974, UL – School of Asian Studies
Japanese techno-culture (Science fiction, anime, manga, videogames) is a global phenomenon. Does it communicate political meanings? Is it transforming the medium of political discourse in Japan? Is Japan a ‘canary in the coal mine’ for the politics of the future?

Grensoverschrijdende elektronische interacties
Prof. dr. ir. H. (Hans) Hilgenkamp (m) 06-05-1967, UT – Fysica van Gecondenseerde Materie
In Mott materialen bestaan sterke onderlinge interacties tussen de mobiele ladingsdragers. In dit onderzoek wordt gekeken naar de elektronische wisselwerkingen aan grensvlakken tussen p- en n-type gedoteerde Mott materialen. Mogelijk treedt er een Bose Einstein Condensatie van excitonen op, met bijzondere uitwerkingen op de geleidingseigenschappen van het samengestelde systeem.

Random networks: universality in structure and function
Prof. dr. R.W. (Remco) van der Hofstad (m) 03-05-1971, TU/e – Wiskunde
Netwerken, met name internet en het world wide web, zijn onmisbaar geworden. We slaan een brug tussen de structuur van netwerken en hun functionaliteit. Waarom is Google zo efficiënt? Hoe verspreidt een computervirus zich? Hoeveel data kan internet aan?

Sterren van het brein
Dr. E.M. (Elly) Hol (v) 17-12-1966 Wamel, NIN – Astrocyt biologie & Neurodegeneratie
Astrocyten zijn de ware sterren van het brein, omdat ze nieuwe zenuwcellen vormen. Deze stamcellen hebben een speciaal nanofilamentnetwerk. De onderzoekers gaan de eigenschappen van de astrocyten en hun nanofilamentnetwerk bestuderen, zodat in de toekomst deze cellen kunnen worden gestimuleerd om het eigen brein te repareren.

Reisgedrag en verkeersafwikkeling in exceptionele omstandigheden
Prof. dr. ir. S.P. (Serge) Hoogendoorn (m) 22-06-1971, TUD – Transport en Planning
Dit onderzoek richt zich op het ontwikkelen van theorie en rekenmodellen om de effecten van exceptionele gebeurtenissen op de verkeersafwikkeling te verklaren, te voorspellen en zo goed mogelijk te managen.

Bewegende nanostructuren
Prof. dr. J. (Jurriaan) Huskens (m) 15- 02-1968 Sittard, UT – MESA+
Beweging is een elementaire eigenschap van moleculen en nanodeeltjes. De onderzoekers zullen de beweging van moleculen en nanostructuren op oppervlakken gaan sturen met behulp van gradiënten. Gradiënten zijn geleidelijk aan veranderende eigenschappen van het oppervlak in een bepaalde richting. Door middel van het controleren van die eigenschappen in tijd en plaats kan ook de beweging van erop geadsorbeerde moleculen en deeltjes gestuurd worden.

Zoeken naar supersymmetrie
Dr. ir. P.J. (Paul) de Jong (m) 07-08-1965, Nikhef – Deeltjesfysica
De theorie van supersymmetrie voorspelt een verband tussen elementaire deeltjes met heeltallige spin (bosonen), en deeltjes met halftallige spin (fermionen). In dit onderzoek gaan we de nieuwe LHC-versneller gebruiken om naar supersymmetrie te zoeken, en naar antwoorden op vragen als ‘wat is donkere materie?’ en ‘waarom is er geen antimaterie in het heelal?’.

Meer autonomie voor draadloze sensoren
Dr. G. (Geert) Leus (m) 30-05-1973, TUD – Elektrotechniek
Netwerken van draadloze sensoren worden alsmaar belangrijker voor het observeren en controleren van processen in de industrie, de landbouw, en het milieu. Momenteel worden dergelijke netwerken centraal beheerd, wat een beperking van het aantal sensoren met zich meebrengt. Wij gaan dit probleem aanpakken door sensoren meer autonomie te geven en de rekenkracht te verdelen over de verschillende sensoren.

Renaissance humanisme in de canon van de filosofie
Prof. dr. L.W. (Lodi) Nauta (m) 19-10- 1966 Groningen, RUG – Wijsbegeerte
Historici van de filosofie springen van de late middeleeuwen naar de moderne tijd. Voor het Renaissance humanisme is geen plek in de filosofische canon. Dit onderzoek legt echter fundamenteel filosofische overtuigingen bloot achter de humanistische studie van oude talen en culturen.

(On) bedoelde effecten van gevangenisstraf
Prof. dr. P. (Paul) Nieuwbeerta (m) 26-01-1964 Utrecht, NSCR / UU – Sociologie
Jaarlijks worden in Nederland 50.000 personen opgesloten in een gevangenis. Dit onderzoek analyseert welke effecten gevangenisstraf heeft voor de criminele recidive, beroepsloopbanen, gezondheid en intieme relaties van (ex-)gevangenen. Ook worden de gevolgen nagegaan voor het welzijn van hun partners en kinderen.

Het patiëntenperspectief in de laatste levensfase
Dr. B.D. (Bregje) Onwuteaka-Philipsen (v) 26-06-1967 Wassenaar, VUmc – EMGO instituut
Juist in de laatste levensfase is het belangrijk om zorg en behandeling af te stemmen op de behoeften van de patiënt. Doel van het onderzoek is daarom om persoonlijke waardigheid, wensen en participatie in besluitvorming vanuit het patiëntenperspectief te onderzoeken.

Botsen zwarte gaten?
Dr. S.F. (Simon) Portegies Zwart (m) 21-04-1965, UvA – Sterrenkunde & Informatica
In het midden van bijna ieder sterrenstelsel zit een zwart gat dat meer dan een miljoen keer zwaarder is dan de zon. Wanneer twee sterrenstelsels met elkaar in botsing komen, zullen de beide zwarte gaten ook op elkaar botsen, of toch niet?

Vette spieren: oorzaak van suikerziekte?
Dr. P. (Patrick) Schrauwen (m) 04-04-1971 Hoogerheide, UM – Humane Biologie
Suikerziekte (diabetes) ontstaat doordat vet stapelt in onze spieren. Te veel vet in de spier kan leiden tot beschadiging van de mitochondria – energiecentrales van de cel. De onderzoekers gaan bestuderen of deze beschadiging de oorzaak is van het ontstaan van diabetes.

Het ontrafelen van de mysteries van zwarte gaten
Dr. K. (Kostas) Skenderis (m) 09-03-1970, UvA – Instituut voor Theoretische Fysica
De zwaartekracht rond zwarte gaten is zo sterk dat niets eruit kan ontsnappen, maar volgens de kwantummechanica zenden zwarte gaten thermische straling uit. Het doel van dit project is om de kwantummysteries van zwarte gaten te verklaren met behulp van de snaartheorie.

Doelgerichte bewegingen laten zien hoe we zien
Prof. dr. J.B.J. (Jeroen) Smeets (m) 24-08-1963 Oss, VU – Bewegingswetenschappen
Wij kunnen zonder problemen in één keer een glas oppakken zonder het om te stoten. Toch kunnen we niet zeggen waar het glas precies staat. Met uitgekiende gedragsexperimenten en wiskundige modellen proberen de onderzoekers erachter te komen hoe we dit klaar spelen.

Hoe bouw je de hersenen
Dr. M.P. (Marten) Smidt (m) 18-03-1965 Leeuwarden, UMC Utrecht – Neurowetenschappen en Farmacologie
Delen van de hersenen gaan dood bij de ziekte van Parkinson. Neurowetenschappers proberen te begrijpen hoe dit deel van de hersenen gemaakt wordt tijdens de ontwikkeling. Dit begrip kan zorgen dat we in schaaltjes deze hersengebieden kunnen namaken en gebruiken om Parkinson patiënten te helpen.

Kapstokken voor chromosomen
Dr. B. (Bas) van Steensel (m) 14-04-1966 Eindhoven, Nederlands Kanker Instituut
Chromosomen zijn lange DNA-draden die liggen opgeborgen in de celkern. De wand van de kern fungeert als kapstok voor deze draden en helpt ze op te vouwen. De onderzoekers gebruiken een moleculaire stempelmachine om te bestuderen hoe dit werkt.

Leren over ziekte en geneesmiddelen uit zorgdata
Prof. dr. M.C.J.M. (Miriam) Sturkenboom (v) 27-11-1966 Houten, Erasmus MC – Medische Informatica en Epidemiologie
Door het toenemend gebruik van de computer in de zorg zijn er steeds meer geautomatiseerde gegevens over diagnostisch onderzoek, geneesmiddelgebruik en ziekte. Uit deze data kan veel worden geleerd over effecten van geneesmiddelen en oorzaken van ziekte. Dat gaan we in dit onderzoek doen.

De erfelijkheid van reuma verklaard
Dr R.E.M. (Rene) Toes (m) 06-10-1964 Den Helder, LUMC – Reumatologie
Meer dan de helft van de kans op reuma wordt bepaald door erfelijke factoren. Hoe deze erfelijke factoren bijdragen aan de ziekte is niet bekend. De onderzoekers gaan een hypothese toetsen die dit verklaart. De kennis zal gebruikt worden voor de ontwikkeling van specifieke medicijnen.

Communicerende Breinen
Dr. I. (Ivan) Toni (m) 18-04-1967 Cesena (Italië), RU – Donders Institute for Brain, Cognition, and Behaviour
Vaak gebruiken we gesproken taal om te communiceren. Maar een boodschap overbrengen zonder gedeelde taal lukt ook. Dit project gaat over hoe onze hersenen ons in staat stellen om anderen te laten begrijpen wat we bedoelen met onze communicatieve acties.

Het onzichtbare zichtbaar maken
Dr. M. (Marcellus) Ubbink (m) 26-10-1965 Barneveld, UL – Scheikunde
Medicijnen worden afgebroken door speciale eiwitten. Die gaan steeds heel even open om het medicijn binnen te laten. Het onderzoek zal laten zien hoe deze normaalgesproken onzichtbare, open vorm eruitziet. Daarmee kan worden begrepen waarom het ene medicijn sneller wordt afgebroken dan het andere.

Redeneren over het denken van de ander
Dr. L.C. (Rineke) Verbrugge (v) 12-03-1965 Amsterdam, RUG – Kunstmatige Intelligentie
Wie effectief wil samenwerken of onderhandelen, denkt na over wat de ander weet en wil. Maar hoe redeneren mensen precies over andermans kennis en intenties? Dat onderzoeken we met logica en cognitiewetenschappelijke methoden. Dit resulteert in een beslissingsondersteunend computersysteem voor mensen en softwareprogramma’s die als team samenwerken.

Grondprincipes voor antibiotica en enzymen
Dr. G.Ph. (Gilles) van Wezel (m) 17-05-1964, UL – Scheikunde
De grondbacterie Streptomyces is een belangrijke bron van antibiotica en enzymen, maar trage groei en gebrekkige technologie belemmeren efficiënte productie ervan. Door het bacteriële besturingssysteem te ontrafelen biedt dit onderzoek nieuwe oplossingen voor het opsporen en vermarkten van deze natuurproducten.

Automatisch Verslaafd? Nieuwe Perspectieven en Behandelingen
Prof. dr. R.W. (Reinout) Wiers (m) 03-03-1966 Groningen, UvA – Ontwikkelingspsychologie
Bij verslavingsgedrag leiden automatische processen ons naar het verslavende middel, terwijl rationele processen weten dat dit niet verstandig is. We onderzoeken hoe deze processen beïnvloed worden door verslavingsgedrag en hoe we deze processen kunnen beïnvloeden om verslavingsgedrag te verminderen.

Natuurkunde in de cellulaire energiefabriek
Dr. ir. G.J.L. (Gijs) Wuite (m) 11-06-1972, VU – Fysica van Complexe Systemen
Cellen bevatten energieproducerende organen die hun eigen DNA bezitten alsof het kleine organismen zijn. Moleculaire machines die dit DNA continu bewerken, kunnen in een reageerbuisje nagebouwd worden. In dit onderzoek gaan we met natuurkundige instrumentatie en methoden het functioneren van deze moleculaire mechanismen uitzoeken.