‘Schutte’ als obstructie van ontwikkelingssamenwerking

In 1992 constateerde Frans Leijnse, destijds voorzitter van de HBO-raad, dat hogescholen maar 2% van het ontwikkelingsbudget van universiteiten wisten binnen te slepen. Hij zag daar een kans voor de hogescholen. Vervolgens werd Profound opgericht, een club van hogeschoolmedewerkers die hogescholen een prominentere plek moesten gaan geven in het ontwikkelingswerk.

Het  aandeel van hogescholen is sinds die tijd gestegen van 2 naar bijna 20%. Vooral hogeschool Van Hall Larenstein  met al haar agrarische projecten in ontwikkelingslanden werd daar groot in. Hun aandeel in de NPT-programma’s op hogescholen is 65%, zo gaf Joris Paulussen van de HBO-raad aan.

De laatste jaren trad Profound weinig op de voorgrond. Verschillende hogescholen erkenden tijdens de bijeenkomst dat ze de laatste jaren slapend lid zijn geweest van de vereniging. In de discussie werd er door een lector bovendien op gewezen dat het thema ontwikkelingssamenwerking geen deel uitmaakt van het HBO-raad green paper over de toekomst van het hbo. Internationalisering zou zelfs niet in de 10 kernpunten voorkomen. De deelnemers bonden elkaar derhalve op het hart deze misser via hun bestuurders te doen corrigeren, want juist in de huidige fase van de ontwikkeling van het hbo bestaat wel de wil om meer samen te werken rond thema’s als ontwikkelingssamenwerking.

Minoren
Meest concrete voorbeeld daarvan is de minor ontwikkelingssamenwerking. Meerdere hogescholen hebben zo’n minor, in verschillende varianten. Afgesproken werd om in het voorjaar een bijeenkomst te organiseren waar vertegenwoordigers van die minoren ervaringen kunnen uitwisselen.

Tijdens de studiedag stond de vraag centraal hoe ontwikkelingssamenwerking een plaats zou kunnen krijgen in het primaire proces. In de jaren 90 werd ontwikkelingssamenwerking vaak gemotiveerd door de simpele reden dat je daarvoor geld kon krijgen van de Nuffic, naast natuurlijk de persoonlijke bevlogenheid van docenten en studenten. Langzamerhand ontstaat echter bij hogescholen het besef dat dit soort projecten niet houdbaar zijn als ze slechts als contractactiviteit worden gezien of puur draaien op de goodwill van docenten. Wil je hiervoor voldoende draagvlak creëren, dan zal ontwikkelingssamenwerking deel uit moeten maken van de missie en het primaire proces van de instelling. Veel hogescholen kiezen er dan ook voor geen aanvragen te doen voor NPT-programma’s, omdat die te veel capaciteit onttrekken aan het primaire proces.

Kopschuw
Dat laatste is overigens nog niet zo gemakkelijk te realiseren, want sinds ‘Schutte’ houdt OCW de hogescholen kort en zijn de hogescholen zelf kopschuw geworden. Toen Saxion onlangs nog probeerde de studentenmobiliteit te stimuleren met reisbeurzen uit de eerste geldstroom, werd dat door OCW afgekeurd.

Rest nog de vraag hoe ontwikkelingssamenwerking zich verhoudt tot internationalisering. Juist op dat punt bleek grote verdeeldheid te zijn. Veel hogescholen zien ontwikkelingssamenwerking simpelweg als onderdeel van internationalisering. Een enkeling ging zover dat hij liever niet meer spreekt van ontwikkelingssamenwerking, maar simpelweg van internationale samenwerking. Maar een docent van de Christelijke Hogeschool Ede wilde dat onderscheid toch wel handhaven, omdat onder ontwikkelingssamenwerking doelen vallen als het bestrijden van armoede en onrecht. Zijn hogeschool heeft zich gecommitteerd aan de Millennium Development Goals, en veel studenten en docenten willen maar al te graag vanuit de hogeschool een bijdrage leveren aan ontwikkelingssamenwerking.