Gasthoofdredacteur Alexander Ribbink

Nieuws | de redactie
4 november 2008 | Alexander Ribbink was tot juli 2008 topman van TomTom. Aan de vooravond van de Bèta Summit is deze innovator pur sang de gasthoofdredacteur van ScienceGuide. En ook nu weer zoekt hij nieuwe uitdagingen. “Moeilijk is goed”.



“Als middelbare scholier zat ik te twijfelen tussen geschiedenis en politicologie. Ik vond dat brede, interessante studies die ook een mooi opstapje zouden kunnen vormen voor een diplomatieke carrière. Uiteindelijk heb ik besloten rechten te gaan studeren vanuit opportunistische redenen: je sluit daarmee niet de mogelijkheid af om voor bijvoorbeeld het ministerie van buitenlandse zaken te gaan werken, maar je kunt daarmee ook andere kanten uit.

Nachtwaker 

Later was ik heel blij dat ik rechten ben gaan studeren en geen buitenlands beleid ben gaan doen. Ik raakte er namelijk in toenemende mate van doordrongen dat Nederland met 17 miljoen inwoners gewoon te klein is om internationaal echt invloed te kunnen uitoefenen. Dat is op zichzelf niet erg, maar dan moet je niet je hele leven diplomaat zijn in dienst van de Nederlandse overheid. Ook kwam ik erachter dat ik geld verdienen leuk en belangrijk vond, vandaar dat ik nog een MBA ben gaan doen.

In mijn studententijd was ik lid van het corps in Amsterdam. Daar organiseerde ik lezingen, was ik lid van de almanakcommissie, maar bijvoorbeeld ook van de Atlantische Commissie. Ook had ik allerhande bijbaantjes: ik was nachtwaker, barman en bij PCM deed ik velletjes op stapels kranten, dat soort dingen.

Innovatie

De term innovatie is in Nederland volledig uitgehold. Laten we die term voor grote dingen gebruiken. Is het autonavigatiesysteem van TomTom een innovatie? Ja en nee. Ja, in het dagelijks leven van veel mensen is het een innovatie, een stap van 0 naar 1, een significante verbetering. Nee, de echte innovatie hier was GPS en dat is niet door TomTom ontwikkeld. TomTom heeft wel op het juiste moment dingen bij elkaar gebracht, een heel slimme bedrijfsstrategie toegepast. En daar kwam zeker ook development bij kijken, maar niet veel research. Toepassing is geen innovatie, je bedrijf met 5% verder brengen is goed, maar geen innovatie. Bij innovatie gaat het om een oorspronkelijke gedachte.

Deze opvatting over innovatie heeft ook met de loop van mijn eigen carrière te maken. Ik zat in de marketing bij Unilever en Mars. We leverden prima producten af. Maar de mogelijkheden om nog iets nieuws te doen waren heel beperkt. De oorspronkelijkheid was daar verloren. De input van R&D was vrijwel nul geworden. Accountants gingen het roer overnemen. Dat was ook terecht, want snijden in de kosten was nodig om de winsten goed te houden.

Bij mij begon het na een jaar of 9 te knagen. Ik dacht: stel dat deze merken morgen verdwijnen, is er dan iemand droevig? Het treurige antwoord is: nee, want niemand proeft het verschil met andere merken. Retailers hadden dat ook in de gaten en reageerden daarop door merken uit de schappen te halen en private labels te starten.

TomTom 

Toen vond ik het tijd iets anders te gaan doen. Ik dacht: ik kan iets commerciëlers. Wat is een sector waar nieuwe ontwikkelingen nog jaren mogelijk zijn? Ik ben daar heel bewust naar gaan kijken. Vrienden uit mijn studententijd waren bezig met de ontwikkeling van TomTom en nodigden mij uit om mee te denken. Van het een kwam het ander en op een gegeven moment ben ik er maar gewoon gaan werken. Ik zag daar ook meer mogelijkheden. Want in de techniek kunnen echt nog dingen ontwikkeld worden, dat houdt nooit op.

Wat me in de producten van TomTom aanspreekt is de elegantie van de software. Het gemak voor de gebruiker is groot, zonder dat dit ten koste gaat van bijvoorbeeld het geheugen en de processing power, integendeel zelfs. Die gebruikersvriendelijkheid is wel een core competence van TomTom.

Terugkijkend valt me op hoe organisch het proces is verlopen. TomTom en zijn rechtsvoorganger waren al jaren bezig op kleine schaal devices te programmeren. Het autonavigatiesysteem zoals we dat nu kennen, is daar heel langzaam uit ontstaan. Een eurekamoment was er niet. Het was een jarenlang proces door mensen met kennis en vaardigheden.

Wat we goed met elkaar hebben gedaan is dat we het tempo van de groei goed konden bijbenen. Je moet niet te snel buiten je natuurlijke grenzen stappen. Natuurlijk moet je gewoon hard werken, risico nemen en wat geluk hebben. En toch: dit jaar verkoopt TomTom 12 miljoen van die dingen. Dat is veel. 5 jaar geleden werden er 0 verkocht, want die dingen bestonden niet. TomTom is altijd internationaal geweest. Dat is belangrijk geweest voor het succes.

Vier successen en ambitie
We zouden in ons land best wat enthousiaster mogen zijn over zulke dingen. Daarom vind ik die Bèta Top 10 van jullie ook zo leuk. Dat op ‘Vliegende Hollanders’ gaan vieren, dat we mensen hebben die anderen weten te inspireren, dat is iets dat we in Nederland veel meer moeten doen. Dat stimuleert iedereen vaker het beste van zichzelf te geven. Van mogen jullie in elk geval Robbert Dijkgraaf er in zetten, natuurlijk. Ook Rinnooy Kan, dat is een bèta en een inspirerend mens. Pieter Geelen van Tom Tom hoort er voor mij bij, Louise Fresco ook.

Ik ben op dit moment met sabbatical, bezig met het lezen van de top 100 van de wereldliteratuur. De eerste 8 heb ik al gehad. Dat was nou zo’n ambitie die ik gewoon wilde realiseren. En zo doe ik nog wat andere sabbatical-achtige projecten. Daarna hoop ik hoop gewoon weer geld te verdienen, althans dingen te doen die relevant zijn. Enerzijds ben ik heel jong, 44, anderzijds heb ik nog 30 jaar te gaan om te werken. Ik heb de politiek uitgesloten, maar ik sta wel open voor iets met een maatschappelijke component eraan. Of dat nu een VNO moet zijn of een universiteit.

Wat dat precies is, weet ik niet. Je moet heel bescheiden zijn, zelfkennis is heel belangrijk in deze fase. Je moet wel weten waarom je ergens iets bereikt hebt, je moet niet denken dat je opeens een ander bent, of dat je het kunt, je moet proberen heel dicht bij je zelf te blijven. Wat je leuk vindt en kunt, zijn twee heel verschillende dingen.



«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK