Hogescholen niet Lissabon-proof

Uit een recent onderzoek, uitgevoerd door de kenniskring Intellectual Capital van Hogeschool INHolland, blijkt dat hogescholen nauwelijks bijdragen aan de realisatie van de Lissabondoelstellingen.

In maart 2000 hebben de Europese regeringsleiders zich ten doel gesteld om van Europa de meest competitieve en dynamische kennisgebaseerde economie te maken. De Lissabonstrategie veronderstelt dat de huidige economie is gebaseerd op kennis en dat economische vooruitgang voortkomt uit betere benutting van de kennisbronnen. Hogescholen spelen een belangrijke rol bij het ontwikkelen van de competenties die nodig zijn om kennis productief te maken. We spreken hier van de zogenaamde competenties van de kenniswerker en kennismanagement als discipline die als doel heeft om meer rendement uit kennis te halen.

In de uitwerking en verdere concretisering van de Lissabondoelen wordt uitgebreid aandacht besteed aan het belang van het reguliere onderwijs en levenlang leren voor het realiseren van het doel om van Europa de meest dynamische kenniseconomie te maken. 8 jaar na dato blijkt echter dat de kenniseconomie nog nauwelijks is doorgedrongen tot het hoger onderwijs.

Een quick scan van de curricula van alle hogescholen in Nederland leert dat het vak kennismanagement slechts op 10 hogescholen wordt genoemd als onderdeel van één of meer onderwijsprogramma. Totaal komt kennismanagement slechts voor in 14 programma’s waarbij het niet altijd duidelijk is of het gaat om een aandachtsgebied of een specialisatievak. (Zie het bijgevoegde overzicht van de verspreiding van het onderwijs in kennismanagement over Nederland).

Wat opvalt in het overzicht van opleidingen is dat de opleidingen agribusiness en zorg relatief sterk vertegenwoordigd zijn (ieder twee opleidingen). Ook sterk vertegenwoordigd zijn de informatie- en communicatieopleidingen (acht opleidingen). Tenslotte valt op dat de opleidingen waar je het juist zou verwachten (management, economie, recht, marketing, personeel) zeer zwak vertegenwoordigd zijn.

Uiteraard realiseren we ons dat op deze gegevens wel wat valt af te dingen. In sommige gevallen gebeurt er meer dan er op de websites staat vermeld. Zo weten we dat op verschillende hogescholen minors in ontwikkeling zijn. Daarentegen weten we ook dat sommige programma’s die op de website wel genoemd worden, in de praktijk niet worden uitgevoerd. Een eerste confrontatie van de gegevens met docenten van verschillende hogescholen heeft ons gesterkt in het beeld dat naar voren komt uit ons onderzoek.

Op instituutsniveau blijkt dat er een behoorlijke spreiding is over de verschillende scholen. Er is er niet een die er met kop en schouders bovenuit steekt. Neemt niet weg dat de Haagse Hogeschool koploper is met 3 programma’s. Bovendien heeft deze hogeschool kennismanagement gedefinieerd als aparte competentie naast de landelijk bepaalde competenties.

Alles bij elkaar opgeteld lijkt het er op dat hogescholen in Nederland nauwelijks bijdragen aan de ontwikkeling van competenties die nodig zijn om kennis productief te maken. In die zin dragen hogescholen in Nederland nauwelijks bij aan de realisatie van de Lissabondoelstelling om van Europa de meest dynamische en concurrerende kenniseconomie te maken.

Dit onderzoek is uitgevoerd ter gelegenheid van de oprichting van het netwerk Kennismanagement in het curriculum, een initiatief van de Kenniskring Intellectual Capital van Hogeschool INHolland. Doel van dit netwerk is om meer aandacht te krijgen voor kennis(management) in het curriculum en een platform te bieden voor uitwisseling van ervaringen met betrekking tot het doceren van kennismanagement.

Voor aanvullingen/correcties op bovenstaand overzicht en voor meer informatie over deelname aan het netwerk Kennismanagement in het curriculum kunt u contact op nemen met christiaan.stam@inholland.nl .