Een verloren jaar

Beste Agnes, Bernard en Jan Peter,

Een jaar geleden werd het Nationaal Actieplan Leven Lang Leren door de sociale partners, kabinet, gemeenten en onderwijskoepels afgekondigd: op 29 februari 2008. Nog vóór er sprake was van een economische crisis is een waslijst van goede voornemens, ideeën, maar ook concrete acties op papier gezet onder redactie van de Raad voor Werk en Inkomen. Het volgen en uitwerken van dit plan werd toevertrouwd aan een regiegroep die vóór de zomer 2008 met haar werk klaar zou zijn. Omdat dit niet lukte, is het thema in het Najaarsoverleg in handen van de Stichting van de Arbeid gelegd, de sociale partners.

We zijn nu een jaar verder. De wereld ziet er geheel anders uit. Economische crisis leidt tot onzekerheid op de arbeidsmarkt. Werktijdverkorting wordt gekoppeld aan leren. Groeiende werkloosheid dreigt, de aansluiting op de tekortsectoren is problematisch. Van alle zijden wordt gewezen op het belang van leren en studeren, investeren in je eigen kennis en kunde, ter vergroting van ieders mogelijkheden binnen de huidige werkkring, maar ook daar buiten (employability). Juist nu heeft Nederland behoefte aan een goed systeem en aanbod van leven lang leren.

Maar waar is dat systeem? Hoe zit het met de gewenste infrastructuur voor leven lang leren? Waar blijft het zo hard noodzakelijke scholingsoffensief? Wanneer maken we de scholingsgelden (O&O-fondsen) een keer op?

Hoewel ik allerlei nuances kan bedenken en zaken kan noemen die wèl zijn gerealiseerd (veelal gecoördineerd door het loket Leren en Werken), moet ik constateren dat het een magere verjaardag wordt. Sociale partners roepen het kabinet op forse maatregelen te nemen, maar hebben zelf belangrijke sleutels in handen op het terrein van leven lang leren. De unieke nationale coalitie van 2008 is tot stilstand gekomen. We hebben een jaar verloren. En die conclusie is wrang, want vanaf nu moet investeren in scholing weer concurreren met investeren in gebouwen, snelwegen, wetenschappelijk onderzoek en banken.

Bovendien: alle aanbod dat goed is voor een leven lang leren, is óók uitstekend bruikbaar voor de nieuwe lichtingen afstudeerders uit het mbo en hbo. Zij komen in grote getale de nu overvolle arbeidsmarkt op en zijn misschien wel méér gebaat met een scholingsplicht dan met het geforceerd solliciteren naar onbereikbare banen.

Ongetwijfeld hebben sociale partners en kabinet de komende weken nog wel ergens gelegenheid tot onderling overleg. Mag ik jullie dringend verzoeken om het dan niet alleen over de loonmatiging en de pensioenen te hebben, maar ook de traagheid rond het leven-lang-leren-dossier te doorbreken. Als ik namens het onderwijs, publiek en privaat, mag spreken: wij zijn gereed. Mijn eigen universiteit is er klaar voor. Laat de leergierigen maar komen!

Namens hen alvast: bedankt.

Theo Bovens
Collegevoorzitter Open Universiteit Nederland, Kroonlid Sociaal Economische Raad

Het nieuwe Feiten & Cijfers artikel van ScienceGuide behandelt eveneens de stand van LLL in ons land. “Allochtonen volgden in de hele periode van onderzoek vaker een postinitiële opleiding dan autochtone Nederlanders. Dit was voornamelijk het geval bij de niet-westerse allochtonen.”