Ontplooiing in Chicago

Het Nederlands onderwijs kan veel leren van beleid en praktijk van het onderwijs in Chicago. Vooral de manier waarop leerlingen, ook in ‘zwarte’ scholen in achterstandsbuurten, worden gestimuleerd om hun talenten in het onderwijs ten volle te ontplooien leidt tot opmerkelijke resultaten. Het percentage leerlingen dat de highschool afmaakt en dat doorstroomt naar een College is de afgelopen jaren aanwijsbaar sterk vergroot.

Forse talentlekken

In de Nederlandse delegatie waren vooral hogescholen en universiteiten uit de Randstad vertegenwoordigd, die voor de opgave staan om succesvol onderwijs te organiseren voor de diverse doelgroep die kenmerkend is voor de populatie in de Randstad. Bij die instellingen is er het besef dat het streven om allen die daartoe de talenten en de ambitie hebben een HO-diploma te laten halen alleen bereikt kan worden als daarbij de hele onderwijsketen betrokken wordt. Die moet gaan fungeren als pijplijn waarin alle leerlingen gestimuleerd wordt het beste uit hun talenten te halen. Momenteel is nog sprake van forse talentlekken waardoor veel leerlingen zonder goede kwalificatie of onnodig laag gekwalificeerd uit het onderwijssysteem verdwijnen.

In Chicago is te zien hoe, zelfs in een situatie die in een aantal opzichten nog uitdagender is dan wat we in Nederland kennen, een beleid dat op maximale ontplooiing van talent gericht is, vorm kan krijgen en vruchten kan afwerpen. Het was indrukwekkend om te zien hoe intensief de leerlingen op een zwarte highschool in een kansarme wijk in de South Side van Chicago bezig zijn met hun perspectief op doorstroom naar college. Zij worden concreet en gericht gestimuleerd om daarbij hun ambities hoog te stellen.

De leerlingen hebben het dan ook niet over het community college ‘om de hoek’, maar over selectieve instituten van naam en zij werken er hard aan om aan de eisen die daar gesteld worden te voldoen. Ze zijn zich er van bewust dat ze daarmee de kans hebben op een leven dat niet bepaald wordt door de armoede en werkloosheid die de wijk tekenen. Om dat te bereiken met een groep leerlingen die allemaal als eerste uit hun gezin of omgeving die ambitie ontwikkelen vergt een daarop gerichte schoolcultuur, die ook tot uiting komt in schoolmotto’s zoals ‘excellence without excuses’ en in de tientallen pennants van universiteiten die overal in de hele school hangen.

Gedeelde ambities

Vertaald naar de Nederlandse context zijn daarbij vooral de volgende succesfactoren van belang:

– Een stabiel commitment van de (locale) overheid aan talentontwikkeling van alle leerlingen als hoeksteen van het onderwijsbeleid

– Een toegewijd en goed getraind team (op niveau van stad of regio) met budgettaire armslag om de scholen te stimuleren en ondersteunen bij het bereiken van de ambities op het terrein van doorstroom en studiesucces

– Stellen van concrete ambities (voor stad/regio en per school) voor studiesucces en doorstroom; afrekenen van leidinggevenden op het bereiken van concrete resultaten op die indicatoren

– Tot stand brengen van hechte samenwerking in de onderwijskolom (po-vo-bo-ho) rond gedeelde ambities, waarbij veel aandacht wordt besteed aan de goede overstap van leerlingen tussen schoolsoorten

– Bij hogescholen en universiteiten veel aandacht besteden aan opvang, begeleiding en ondersteuning, ingevuld vanuit vertrouwen in de mogelijkheden en ambities van alle studenten en met oog voor de diversiteit in culturele achtergronden.

– Zorgen voor een (onafhankelijk) onderzoeksinstituut dat toegang heeft tot alle relevante data en dat als opdracht heeft de feitelijke ontwikkeling in beeld te brengen en effectonderzoek te doen naar de georganiseerde interventies.