Keulen in zwart gat

Het stadsarchief van de oude Romeinse keizersstad was het grootste gemeentearchief van boven de Alpen. Door haar rol als kerkelijk en handelscentrum in de middeleeuwen was Keulen een van de machtigste en belangrijkste steden van Europa. Dat kwam ook tot uitdrukking in de ongekende schoonheid en veelvoud van de romaanse kerken, de Domschat en andere uitingen van kunst en cultuur van de stad. Tenslotte liggen de Drie Wijzen uit het Oosten van het Nieuwe Testament niet voor niets samen begraven in een grote kist in de Dom, de grootste kerk noord van de Alpen.

De 26 kilometer archiefstukken, een half miljoen historische foto’s en duizenden unieke oude kaarten en prenten zijn, evenals de bovengenoemde archieven van de groten der kunst, wetenschap en historie als verloren te beschouwen. Het verlies is bijzonder groot voor de kennis van en het onderzoek naar de Hanze. Keulen was een van de grootste onder de middeleeuwse handelssteden uit die bond. De archiefstukken daarvan werden in 1593/94 door het parlement van die handelsalliantie, de ‘Hansetag’ vanuit het toenmalige hoofdkantoor in Antwerpen vanwege de 80-jarige oorlog weggehaald en overgebracht naar het veel veiliger en rijke Keulen. Dankzij het tijdig onderbrengen van de archieven in de oorlogsjaren 40-45 had het Keulse archief de verwoestende bombardementen op de stad bijna ongerept overleefd.

De gebeurtenissen in Keulen kunnen een reden zijn voor bestuurders als Job Cohen, Maarten van Poelgeest en Geert Dales om zich nog eens te bezinnen, bijvoorbeeld over de recente verhuizing van het Gemeentearchief van Amsterdam naar het gebouw van De Bazel aan de Vijzelstraat, op het tracé van de Noord-Zuid-lijn.