Leuven is ‘een fundamenteel scharnier voor de komende 10 jaar’

HBO ook onderzoekcentrum

Ook hebben de ministers de rol van het praktijkgericht onderzoek voor de verdere ontwikkeling van het hbo en andere professionele opleidingssectoren in het HO onderstreept. Dit houdt in dat de hogescholen voor het eerst ook als onderzoekscentra met een eigen taak worden erkend op het Europese beleidsniveau.

Robert-Jan Smits, directeur bij DG Research van de Europese Commissie, had de hogescholen al uitgedaagd hun plek in de Europese agenda in te nemen: ‘You are too shy and too modest. You deserve your spot in the European agenda,’ zei hij bij de presentatie van het position paper van UASNET, waarin onder meer die rol als onderzoekscentra werd onderbouwd.

Klinkende overwinning

De internationale samenwerking en uitwisseling in het hoger onderwijs heeft van de conferentie in Leuven een onmiskenbare impuls gekregen. De strijd, die Vandenbroucke in zijn gesprek met ScienceGuide nog verwachtte, wist hij tijdens de onderhandelingen tot een klinkende overwinning om te smeden.

Op aandringen van de studentenorganisaties wordt in het akkoord benadrukt dat de ontwikkeling van classificatie en multidimensionele rankings in de kern moeten dienen ter versterking van de kwaliteitszorg van het hoger onderwijs.

De inzet voor het debat met zijn 46 collega’s uit heel Europa formuleerde Vandenbroucke enkele weken geleden zo: “De wenselijkheid van zulke classificaties staat buiten kijf, de maakbaarheid moet voor een stuk denk ik nog bewezen worden, maar in principe kijk ik gunstig gestemd naar het Europese niveau. Als we zover kunnen komen, dan hebben we een enorme stap gezet, om te beginnen in het denken.

Wat de wenselijkheid betreft: het alternatief voor het niet zelf in de hand nemen van een stelsel van classificatie en ordening is dat je overgeleverd bent aan rankings als van Shanghai of de Times Higher. Je ondergaat dat, of – erger nog – er ontstaat een ‘bazaar van onbewezen reputaties’ waarbij handige marketeers winnen.”

Het onderhandelingsproces is net fietsen

Bij de afronding van de onderhandelingen sprak Vandenbroucke in Leuven met ScienceGuide en gaf aan zeer content te zijn met de sprong naar de toekomst die het Europese hoger onderwijs nu kan maken. “Ik ben tevreden! Deze Leuven-verklaring is echt een fundamenteel scharnier voor de komende 10 jaar.

Na onze bijeenkomst in Londen in 2007 was ik toch wat bezorgd. De ‘taakspanning’ leek weg te zakken. Het dreigde een bureaucratisch proces te worden. Ik merkte ook dat er weinig ambitie was.

In de afgelopen maanden is er weer beweging in gekomen, die taakspanning is terug! Deze Leuven-verklaring heeft daardoor nu alles in zich wat we nodig hebben: een goede stocktaking en nieuwe duidelijke doelstellingen.

We hebben de sociale dimensie beter gedefinieerd, maken een duidelijk signaal over de publieke investeringen en we zijn scherp op het punt van de versterking van de mobiliteit in het hoger onderwijs. De 20% doelstelling bij de mobiliteit van studenten in Europa is een duidelijk doel, waarop we kunnen worden afgerekend!

De verklaring is trouwens ook zelfkritisch waar wij nog niet alle aspecten van ‘Bologna’ hebben gerealiseerd. En dat is heel wat voor politici…. Heel dit ‘Bologna proces’ is eigenlijk als fietsen. Je moet blijven bewegen om vooruit te komen. Anders val je om.”

Ten aanzien van classificatie en rankings is ‘Leuven’ de doorbraak waar u op aanstuurde. EU-commissaris Potocnik stelt nu dat Europa op hoger onderwijs en onderzoeksgebied zelf moet zorgen voor een hoogwaardige kwaliteit van rankings, die zowel de Times HE als de Shanghai Jiao Tong overbodig moeten maken. Zit u op diezelfde lijn, nu Leuven de stap naar classificatie heeft gezet?

“Voor wat de classificatiediscussie betreft zeg ik het zo: als je de tekst zoals deze nu gezamenlijk is vastgesteld niet steunt, dan steek je echt je kop in ’t zand voor de realiteit.

De ranking- en classificatiediscussie vraagt een offensieve, niet een defensieve houding. Met een offensieve houding bereiken we vooruitgang! Ik sluit me wat dat betreft helemaal aan bij Potocniks uitspraken.”

Met dank aan oud-ISO-voorzitter Sebastiaan den Bak (ULeiden en Neth-ER) die zorgdroeg voor het gesprek in Leuven met minister Vandenbroucke.