De terugkeer van het vakonderwijs

Stigma’s

Met het imago van de toenmalige lts was het in 1990 niet al te best gesteld. Voor een deel had dit met het succes van andere schooltypen te maken. Steeds meer kinderen gingen naar mavo, havo en vwo. Maar wat als je vrienden daar wel heen mogen en jij niet? Ouders wilden voor hun kinderen het beste en zagen ze liever in een hoger dan een lager schooltype dan henzelf. Zo kreeg het lbo zijn stigma: het zou gaan om het afvalputje van het selectiesysteem op de basisscholen.

Daar kwamen de economische ontwikkelingen bij. De jaren tachtig was immers de tijd van gierende werkloosheid in Nederland, vooral door het verdwijnen van de maakindustrie. Ook dat gaf te denken. Gaf een vakopleiding op de Nederlandse arbeidsmarkt nog wel voldoende perspectief? Politici besloten in 1992 de lts te integreren in lbo, waarna in 1999 na samenvoeging met mavo het vmbo een feit was. De voordelen leken duidelijk: in een groter schoolverband kunnen leerlingen zich breder oriënteren, zich optrekken aan de betere leerlingen en ook meer theoretische kennis opdoen.


Poolse loodgieters

In de jaren daarna bleek de technische sector zich niet te kunnen onttrekken aan de varkenscyclus. Vaklui werden schaarser. Loodgieters konden daardoor hogere salarissen gaan vragen en bouwvakkers konden desgewenst iedere zaterdag bijklussen. De laatste jaren wordt het tekort aan vaklui in Nederland deels opgevangen door Oost-Europeanen, waarvan de Poolse loodgieter het spreekwoordelijke voorbeeld is geworden. Ook voelden echt technisch georiënteerde leerlingen zich niet thuis in het vmbo, want hoe relevant is die theoretische kennis die ze ook moeten opdoen? Dat is een van de oorzaken van de schooluitval.


Vakcollege

Langzamerhand breekt het besef door dat we in Nederland altijd goede vaklui nodig zullen hebben. Maar dan moet er ook iets aan het onderwijs zelf veranderen, zo vinden steeds meer scholen en experts. Daarom is Het Vakcollege opgericht, een initiatief van Platform Bèta Techniek en USG People. Doel is een zesjarige doorlopende leerlijn te bieden van vmbo en mbo, zodat leerlingen op hun achttiende als gekwalificeerde vakman of vakvrouw op niveau 2/3 aan de slag kunnen en schooluitval wordt voorkomen. De Vakcolleges bieden leerlingen een opleiding naar vakmanschap of meewerkend voorman in de techniek. De opleiding kent een stevige theoretische component, maar aan de leerlingen wordt ook duidelijk gemaakt waarom: die heb je alleen al nodig voor het technische werk zelf, zoals computertekenen, werken met technische installaties en fabricage robots.

Er zijn inmiddels 28 Vakcolleges die deze doorlopende leerlijn aanbieden. De Werkmaatschappij Het Vakcollege onder leiding van Martin van Os verzorgt de service aan de scholen en bewaakt de kwaliteit. Meer informatie vindt u hier.